خشونت خانگي مسئله ايست كه منشاء بسياري از آسيب هاي فردي و اجتماعي مي باشد. شكايت از كتك زدن همسر، ندادن پول، اعتياد همسر ، محدود كردن روابط و ... همه مصداق خشونت خانگي است. بسياري از كساني كه قرباني خشونت هستند از آن اطلاع ندارند يا به دليل ملاحظات خانوادگي و اجتماعي در مقابل آن سكوت مي كنند. خشونت خانگيبه ترتيب عليه كودكان، زنان و مردان داراي فراواني بيشتري است و هر كدام به شكلي از اين مسئله آسيب مي بينند. در اين مقاله سعي شده تا علاوه بر معرفي انواع خشونت خانگي، در مورد علل، نحوه پيشگيري و حل آن بررسي گردد.
براي دريافت مشاوره در زمينه خشونت خانگي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
خشونت خانگي چيست؟
خشونت خانگي يك رفتار خشونت آميز، تخريب گر و ديكتاتوري توسط يك عضو خانواده نسبت به عضو يا اعضاي ديگر خانواده است. هدف اصلي خشونت خانگي، كودكان خردسال و سپس زنان هستند. طبق تحقيقات، امروزه خشونت عليه مردان نيز گسترش پيدا كرده و از هر 2 زن قرباني خشونت خانگي، يك مرد قرباني خشونت خانگي قرار مي گيرند. رفتار هاي خوشنت آميز اكثرا در مردان ديده مي شود كه در اغلب اوقات ريشه در گذشته و سبك تربيتي آنان دارد. در صورت ناديده گرفته شدن خشونت خانگي همسر اين رفتار به نسل هاي بعد نيز منتقل مي گردد.
بزرگترين اشتباه در مورد خشونت خانگي سكونت فرد قرباني است؛ كه در اكثر اوغات فرد قرباني به دليل حجب و حيا و جلوگيري از آبرو ريزي در مقابل خشونت همسرش سكوت مي كند. اما نكته اصلي كه بايد در مورد خشونت خانگي بدانيد اين است كه سلامت رواني اعضاي خانواده مهمترين مسئله مي باشد كه در رشد و تربيت كودك نيز بسيار تاثير گذار است. فراموش نكنيد هميشه راهي براي بهبود اوضاع و تغيير وجود دارد.
انواع خشونت خانگي
خشونت خانگي به دليل در دست گرفتن قدرت در خانه به يك فرد به وجود مي آيد. اين قدرت ممكن است توسط خود قرباني، جامعه، اعضاي خانواده و ... به او داده شود. خشونت خانگي علاوه بر بعد فيزيكي شامل مواردي مانند خشونت جنسي، اقتصادي، رواني، عاطفي نيز مي شود.
خشونت فيزيكي
شايد خطرناك ترين نوع خشونت خانگي، ضرب و شتم مهاجم باشد. اعمالي مثل مشت زدن، لگد زدن، گاز گرفتن، تكان هاي شديد، هل دادن، خفه كردن، زخم كردن، غرق كردن، كشيدن مو، سوزاندن و حتي تهديد به حمله فيزيكي از جمله اين خشونت هاست.
قطع كردن نياز هاي فيزيكي مثل تغذيه، بهداشت، كمك به درمان جراحت يا بيماري و زنداني كردن نيز جزو خشونت هاي فيزيكي است.
پرتاب اشيا، شكستن و آسيب زدن به وسايل خانه و حتي آسيب زدن به حيوانات خانگي نيز از اين جمله است.
در اين مورد لازم است كه اقدامات فوري از طريق مراكز و منابع حمايتي انجام شود تا از آسيب هاي جدي پيشگيري شود.
خشونت جنسي
سو استفاده هاي جنسي به هر نحوي جزء اين دسته قرار مي گيرد. شايع ترين آن انجام رابطه جنسي به زور يا انجام اقدامات جنسي آسيب زا و نا معمول است. اصرار به رابطه مقعدي يا دهاني، اجبار در مصرف الكل يا مواد مخدر براي انجام رابطه به هر نحو، تحقير و يا تمسخر بدن يا اعضاي جنسي، زير سوال بردن توانايي انجام رابطه توسط طرف مقابل و اجبار به بارداري نيز از اين دسته است.
اين مورد از خشونت خانگي، عليه مردان نيز وجود دارد اما به دليل احساس سر افكندگي يا احساس شكست، معمولا در مورد اين موارد صحبتي نمي كنند.
خشونت رواني
بيشترين و بدترين نوع خشونت رواني اين مورد است. توهين، تهديد، فحاشي، ترساندن، تحقير، شك، انتقاد بي رحمانه، تخريب شخصيت، شستشوي مغزي، ناديده گرفتن، تخريب عزت نفس، مجبور كردن به مصرف الكل يا مواد و ...
اين نوع خشونت رايج ترين نوع خشونت خانگي است. قرباني در اين مورد معمولا سكوت كرده و فشار زياد متحمل مي شود. به همين دليل فرد در معرض ابتلا به افسردگي، علائم افسردگي، سوء مصرف مواد يا حتي خودكشي مي باشد.
خشونت عاطفي
تفاوت خشونت عاطفي با خشونت رواني اين است كه فرد معمولا با انجام ندادن كاري به فرد ديگر آسيب مي زند. عدم توجه، عدم انجام رابطه جنسي، دوري عاطفي و رواني و اهميت ندادن به نياز هاي عاطفي فرد مقابل، جنبه هاي خشونت عاطفي محسوب مي شود.
خشونت اقتصادي
اين مورد شامل محروم كردن قرباني از نياز هاي مادي يا استقلال مالي اوست. سوء استفاده هاي مالي از طريق دستكاري منابع مالي قرباني نيز از اين دسته است. كنترل درآمد هاي فرد، محدوديت اجازه دسترسي به پول و بودجه خانواده، جلوگيري از اشتغال زن و استقلال مالي، تحت كنترل گرفتن جواهرات يا پس انداز ها مي تواند در اين دسته جا بگيرد. همچنين فروختن لوازم منزل يا مصرف كردن موارد ضروري خانواده براي تهيه لوازم غير ضروري مثل الكل، مواد مخدر يا تجهيزات تجملي مي تواند از اين دسته باشد.
خشونت اجتماعي و محدود كردن
اين نوع خشونت معمولا با كنترل رفتار هاي قرباني صورت مي گيرد و معمولا همراه با ساير انواع خشونت هاي خانگي به اتفاق مي افتد. محدوديت در خروج از منزل، ارتباط با اعضاي خانواده و دوستان، تنظيم و كنترل رفت و آمد ها و همچنين كنترل فكر و احساس او نيز مي تواند شامل اين دسته از خشونت ها باشد. زير سوال بردن علايق يا افراد مورد علاقه و اعتقادات نيز جزء خشونت هاي اجتماعي است.
معمولا فرد مهاجم اين موارد را براي ثابت كردن علاقه شما به خودش از شما درخواست مي كند. يعني مي گويد تو اگر مرا دوست داشتي اين كار ها را مي كردي يا نمي كردي.
اين رفتار معمولا به انزوا منتهي مي شود و احساسات ناخوشايندي به فرد قرباني منتقل مي كند كه ممكن است عواقب روحي و جسمي شديدي داشته باشد.
نكته مهمي كه در مبحث خشونت خانگي بايد مورد توجه قرار بگيرد، همپوشاني انواع خشونت خانگي با هم است. اما مسئله اصلي چگونگي برخورد با آن مي باشد.
با خشونت خانگي چه كنيم؟
كساني كه در معرض خشونت خانگي قرار مي گيرند معمولا از آن صحبتي نمي كنند. با اين فكر كه نمي خواهد اوضاع از اين بدتر شود. زنان به دليل ترس از پيامد هاي طلاق بر زنان، معمولا به سمت شكايت كردن يا در خواست حمايت نمي روند.
به دليل اينكه خشونت خانگي فقط خشونت فيزيكي تلقي مي شود و از طريق پزشك قانوني قابل تاييد است؛ براي حل انواع ديگر خشونت معمولا تدبيري انديشيده نمي شود و اثبات آن دشوار است. اما در نهايت مسئله ترس از آبرو، ترس از فروپاشي زندگي، ترس از طلاق و ترس از آينده فرزندان طلاق اصلي ترين دلايلي است كه افراد در مقابل خشونت خانگي سكوت مي كنند و سعي در كنار آمدن با آن دارند. بايد بدانيد كه براي درمان خشونت خانگي بهترين راه استفاده از جلسات مشاوره روانشناسي و مشاوره گرفتن از يك فرد متخصص در زمينه مشاوره خانواده است.
پيشگيري از بروز خشونت خانگي
راه هاي مختلفي براي پيشگيري از خشونتت خانگي وجود دارد. بايد بدانيد كه فرد مهاجم به دليل عدم آگاهي از مهارت زندگي، عدم توانايي در روابط زناشويي، اعتياد، فشارهاي زندگي و اقتصادي، عدم توانايي تربيت فرزند و اختلالات رواني دست به اعمال خشونت مي زند و با استفاده از جلسات مشاوره روانشناسي و روان درماني قابل درمان است.
بهترين راه براي اينكه از خشونت خانگي جلوگيري كنيد اين است كه در ابتدا از انجام كارهايي كه سبب شكايت و تحريك فرد مهاجم مي شود؛ جدا خودداري نماييد. از حقوق خود دفاع كنيد و در مقابل خشونت وي سكوت نكنيد. چرا سكوت در مقابل تهاجم تنها سبب بدتر شدن شرايط مي گردد. حتما از يك فرد متخصص در زمينه مشاوره خانواده و روابط زناشويي مشاوره بگيريد.
خشونت خانگي در جلسات مشاوره
در بسياري از جلسات مشاوره با سوالاتي روبرو مي شويم كه فرد نمي داند آيا مورد خشونت خانگي قرار گرفته است يا نه ؟ در ادامه سوالات پر تكراري كه در جلسات مشاوره با آنها روبرو مي شويم را آورده ايم.
- در يكي از جلسات با خانمي مواجه بوديم كه از پرخاشگري همسرش شاكي بود. او همواره تحت پرخاشگري همسرش قرار داشت؛ در حالي كه هيچ آثاري از كبودي و جراهت بر روي بدن او مشخص نبود. آيا اين مورد خشونت خانگي محسوب مي شود؟
پاسخ: يكي از مهم ترين جنبه هاي خشونت خانگي، خشونت روحي و رواني است. در اين نوع خشونت، هيچ برخورد فيزيكي اتفاق نمي افتد اما شوهر اين خانم، به طور مرتب با توهين، تحقير، فحاشي و تهديد كردن، امنيت رواني همسرش را به خطر انداخته و او را در شرايط رواني نامناسبي قرار داده. اهميت شرايط روحي مناسب در زندگي زناشويي بر هيچكس پوشيده نيست و اگر يكي از طرفين، به روان همسرش آسيب وارد كند جبران آن ممكن است به مراتب دشوار تر از آسيب فيزيكي باشد.
- در برخي از موارد با مرداني مواجه بوديم كه پرخاشگري نمي كردند ولي با حرف هاي خود سوهان روح همسرشان هستند. آيا اين مورد جزو خشونت خانگي محسوب مي شود؟
اين مورد هم مثل مورد بالا، جزء پرخاشگري هاي رواني محسوب مي شود. غر زدن، انتقاد كردن هاي بي مورد، نارضايتي از زمين و زمان و زير سوال بردن خدمات همسر در زندگي، مي تواند باعث به هم ريختن وضعيت آرامش هر دو نفر در زندگي مشترك شود و اين مسئله همانطور كه گفته شد، مهم ترين جنبه خشونت خانگي است.
- بي توجهي، بي عاطفگي يا سكوت از سمت هر يك از زوجين در بسياري از جلسات مشاوره ديده مي شود. آيا اين مسئله مي تواند خشونت خانگي باشد؟
يكي از انواع خشونت خانگي، خشونت عاطفي است. در اين مورد زن يا شوهر، از نظر احساسي و عاطفي نياز هاي همسرش را برطرف نمي كند و اين مسئله مي تواند در صورت عدم درمان به طلاق عاطفي منجر شود. يكي از اهداف ازدواج، ارضاي نياز هاي رواني مثل ابراز علاقه و عشق، امنيت رواني، توجه و پذيرش نا مشروط يك همدم است. هركدام از اين ها توسط يكي از طرفين ناديده گرفته شود، خشونت خانگي از نوع عاطفي رخ داده است و مي تواند بنيان هاي زندگي را متزلزل كند.
- بسياري از زنان از اينكه همسرشان آن ها را محدود كرده و روابط آن ها را كنترل مي كنند ناراحت اند. اين چه نوع رفتاري است و آيا خشونت خانگي محسوب مي شود؟
خشونت اجتماعي، يكي ديگر از انواع خشونت خانگي است كه در آن مرد يا زن، روابط و ارتباطات همسرش را محدود مي كند و در مواردي در را به روي او مي بندد. يكي از طرفين ممكن است جلوي ارتباط همسرش با خانواده و دوستانش را بگيرد و از اين طريق پايه خيلي از مشكلات زندگي را شكل دهد. انسان فردي اجتماعي است و بدون ارتباط با ديگران كم كم دچار افسردگي و انزوا شده و در زندگي زناشويي به بحران هاي جديدي دچار شوند. شك و بي اعتمادي بي دليل به همسر نيز يكي از اين انواع خشونت خانگي است كه لازم است آگاهي در مورد اين مسائل توسط متخصص به طرفين آموزش داده شود.
- رني مي گويد كه همسرش كنترل مالي او را بر عهده گرفته و از نظر مالي به خود وابسته كرده است و نياز هاي او را براورده نمي كند. آيا همسر اون خسيس است يا اين مسئله جزو خشونت خانگي محسوب مي شود؟
اين زن خود حقوق بگير است اما كنترل منابع مالي او در دست همسرش است و براي دادن پول به او غفلت مي كند و اين كم كم باعث آسيب ديدن زن مي شود و لازم است در مورد اين مسائل خيلي جدي پيش از ازدواج صحبت شود. در مواردي كه زن خانه دار است، مرد در دادن نفقه و خرجي زن خساست و سستي به خرج مي دهد و زن بدون داشتن هيچ منبع مالي، امكان هرگونه استقلال از او سلب مي شود. خشونت اقتصادي يكي از انواع خشونت خانگي است كه مي تواند پيش زمينه ايجاد بسياري از درگيري ها و خشونت هاي خانگي ديگر شود.
- تا كي بايد در مقابل خشونت خانگي مقاومت كنيم و اصرار به ماندن در رابطه داشته باشيم؟ آيا تغيير امكان پذير است؟
تمام انسان ها توانايي تغيير دارند اما مهم ترين راه اين است كه از ابتدا وارد رابطه مشكل دار نشويم. اما اگر در طول زندگي به يكي از انواع خشونت خانگي برخورد كرديم، تا چه اندازه بايد در زندگي بمانيم. در مورد خشونت جسمي و فيزيكي تكليف مشخص است و اگر يكي از زوجين، نسبت به همسرش خشونت فيزيكي اعمال كند بايد اين مسئله توسط فرد جدي گرفته شود و براي گرفتن حق خود اقدام نمايد. در مورد بقيه انواع خشونت ها بايد بدانيم كسي كه سالها با يك شخصيت زندگي كرده، يك ماهه نمي تواند تغيير كند و بايد طي يك روند كاملا تخصصي اين مسئله درمان شود.
در نهايت هميشه تحمل و صبر بهترين گزينه نيست و ممكن است تغييري اتفاق نيافتد. در اين صورت فرد بايد آرامش و سلامت رواني و جسمي خود را در اولويت قرار داده و تصميمات ديگري بگيرد. استفاه از جلسات مشاوره روانشناسي و مشاوره گرفتن از يك فرد متخصص در اين زمينه بهترين راه حل براي درمان و پيشگري از خشونت خانگي مي باشد.
براي دريافت مشاوره در زمينه خشونت خانگي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي
مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي
منبع : خشونت خانگي عليه زنان، كودكان و مردان | نحوه پيشگيري و مقابله با آن