طرحواره درماني يا اسكيما تراپي توسط روانشناسي به نام يانگ با هدف درمان اختلالات شخصيت پايه ريزي شد. در واقعطرحواره درماني پاسخي براي خلاهاي رويكرد شناختي يا شناختي رفتاري بود. طرحواره درماني ناخودآگاه، آگاهي، هيجان، شناخت، و آموزش را ملاك قرار مي دهد، به علاوه بينش و بصيرت را نيز در نظر مي گيرد. طرحواره درماني از اين حيث كه از روش ها و مفاهيم رويكردهاي ديگر هم استفاده مي كند، ساختاري بينابين دارد. امروزه از اين درمان براي اختلالات اضطرابي، خلقي، ترك اعتياد، مشكلات ازدواج و مشاوره پيش از ازدواج بهره مي برند.
براي دريافت مشاوره در انواع درمان هاي رواني مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
نظريه رشدي طرحواره درماني درباره پنج نياز اصلي
طرحواره درماني 5 نياز اصلي هيجاني را مطرح مي كند كه ويژگي بارز آن ها همگاني بودن آن هاست. ايجاد طرحواره را مرتبط به چگونگي ارضا اين نيازها مي دانند.
- دلبستگي ايمن: اين نياز مرتبط به ايجاد حس امنيت در رابطه كيفي با مراقبان اوليه است.
- خودگرداني، كفايت، هويت: اين نياز مرتبط به استقلال طلبي و فرديت خواهي و رشد اعتماد به نفس است.
- آزادي در بيان سالم نيازها و هيجان ها: مرتبط به بيان آزادانه هيجانات و احساسات مي شود.
- خويشتن داري و محدوديت هاي واقع بينانه: با نياز به مهار خويشتن و سازگاري مرتبط است.
- خودانگيختگي و تفريح: مبتني بر نياز به پذيرش نامشروط است.
طرحواره چيست؟
طرحواره يك ساختار هيجاني منفي، پايدار، ناهشيار و پويايي است كه به دليل ناكامي در ارضاء از دوران كودكي در فرد شكل مي گيرد. ناكامي در ارضاء نيازها با افراط يا تفريط در پاسخ به نيازها، الگوبرداري از محيط و پشت سر گذاشتن تجارب ناراحت كننده اوليه ايجاد مي شود. هر فردي با يك خلق و خوي خاصي به دنيا مي آيد، اين خلق اوليه در كنار تجربه هاي ناكام كننده باعث شكل گيريي طرحواره مي شود.
انواع طرحواره
هر طرحواره نسبت به ناكامي در هر يك از 5 نياز اوليه و حوزه طرحواره انواعي را شامل مي شود. در ادامه هر كدام از آن ها را تنها نام مي بريم.
انواع طرحواره حوزه طرد و بريدگي
- رهاشدگي و بي ثباتي
- بي اعتمادي و بدرفتاري
- محروميت هيجاني
- نقص و شرم
- انزواي اجتماعي
انواع طرحواره حوزه خودگرداني مختل شده
- احساس وابستگي و بي كفايتي
- آسيب پذيري به ضرر و بيماري
- خود تحول نيافته يا گرفتار
- احساس شكست
انواع طرحواره حوزه خويشتن داري و خود انضباطي ناكافي
- احساس استحقاق و بزرگ منشي
- خويشتن داري و خودانضباطي ناكافي
انواع طرحواره حوزه ديگر جهت مندي
- اطاعت
- ايثار
- پذيرش جويي و جلب توجه
انواع طرحواره مرتبط به حوزه خودانگيختگي ناكافي
- منفي گرايي و بدبيني
- بازداري هيجاني
- معيارهاي سرسختانه، عيب جويي افراطي
- تنبيه
چه وقت يك طرحواره برانگيخته مي شود؟
در حالت عادي طرحواره پنهان است موقعيت ها، رويدادها، موضوعات ذهني يا محرك هاي عيني مي توانند هر كدام از طرحواره هاي ذهن را برانگيزانند. پردازش هاي منفي كه به دنبال تحريك شدن طرحواره در سيستم رواني فرد فعال مي شود ذهنيت طرحواره اي را ايجاد مي كند. يكي از راه هاي شناخت ذهنيت طرحواره دقت به موقعيت هايي است كه آن طرحواره را آشكار مي كند.
انواع ذهنيت طرحواره اي
- ذهنيت هاي كودكانه
- ذهنيت هاي همسو با سبك مقابله اي
- ذهنيت هاي والدانه
- ذهنيت هاي بالغانه
سبك هاي مقابله اي در طرحواره درماني
طرحواره درماني معتقد است زماني كه ذهنيت طرحواره اي فعال مي شود، سه سبك مقابله اي اجتناب، تسليم و جبران افراطي در فرد شكل مي گيرد. در هر فرد يك سبك هاي مقابله اي بر اساس نوع خلق و خو و الگوهاي يادگيري از باقي سبك ها غالب تر مي شود. سبك مقابله اي الگويي كلي از واكنش فرد است در حالي كه پاسخ مقابله اي رفتاري است كه در مقابل سبك مقابله اي اتخاذ مي شود.
فرايند درمان طرحواره درماني
طرحواره درمانگران فرايند درمان را به صورت زير پيش مي برند:
- كشف و شناسايي مدل طرحواره اي مراجع
- شناسايي و فهرست نمودن طرحواره برانگيزان هاي مراجع
- شناسايي ذهنيت هاي طرحواره اي غالب
- مشخص نمودن سبك مقابله اي
- كشف مدل طرحواره بر اساس پرسشنامه مربوطه
- بررسي خلق و خوي اوليه و تجارب منفي اوليه
- و در مراحل بعد بالابردن بينش مراجع نسبت به طرحواره هايش
خلاصه و نتيجه گيري
- نظريه رشدي طرحواره درماني 5 نياز اصلي را براي بشر عنوان مي كند.
- طرحواره در حقيقت يك ساختار عميق عاطفي، شناختي و انگيزشي است كه در اثر عدم پاسخ دهي مناسب به نيازهاي هيجاني اوليه حاصل مي شود.
- همه انسان ها طرحواره دارند تفاوت آن به شدت و نوع ناكامي آن نياز بر مي گردد.
- اگر طرحواره اي در اثر رويارويي با طرحواره برانگيزان ها فعال شود قدرت واقع بيني از فرد گرفته مي شود.
- طرحواره متعادل منبع رشد است و عدم تعادل طرحواره منبع آسيب رواني
- سه سبك مقابله اي اجتناب، جبران افراطي و تسليم در واكنش به ذهنيت هاي طرحواره اي اتخاذ مي شود.
- بالا بردن بينش و كشف و شناسايي مدل طرحواره هدف اسكيما تراپي است.
براي دريافت مشاوره در انواع درمان هاي رواني مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي
مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي