مكانيسم هاي دفاعي در روانشناسي

براي دريافت مشاوره در زمينه راه هاي مقابله با افكار منفي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

مكانيسم دفاعي چيست؟

مكانيسم هاي دفاعي فرايندهاي خودكار ذهن براي فرونشاندن اضطراب هاي ناشي از تعارضات هستند. مكانيزم ها زماني فعال مي شوند كه بالا آمدن سطوح اضطراب منجر به آسيب هاي رواني شود. در واقع ذهن يك روش ناخودآگاه (ناهشيار) براي سازگاري با موانع اخلاقي و اجتماعي و از طرف ديگر ميل و خواسته هاي دروني اش استفاده مي كند.

انواع مكانيسم دفاعي

هر كسي از لحظه تولد تا بزرگسالي از مكانيسم هاي دفاعي در موقعيت هاي مختلف استفاده مي كند. اين كه افراد از كدام دفاع ها استفاده كنند وابسته به عوامل مختلفي از جمله ارتباط اوليه با والد، سبك فرزندپروري والدين، تاثير محيط و ديگر موارد مي باشد. هرچه از مكانيسم هاي دفاعي ناپخته بيشتر استفاده شود، اختمال ابتلا به اختلالات رواني و جسمي بيشتر مي شود. چهار نوع مكانيسم دفاعي را در ادامه به اختصار شرح داده ايم: 

1. مكانيسم هاي دفاعي ناپخته
2. مكانيسم هاي دفاعي روان رنجورانه
3. مكانيسم هاي دفاعي پخته
4. مكانيسم هاي متفرقه

انواع مكانيسم هاي دفاعي ناپخته

• انكار: نپذيرفتن جنبه هاي دردناك واقعيت. امتناع از قبول واقعيت تهديدزاي بيروني.
• فرافكني: اميال ناپذيرفتني دروني به ميل يا احساس افراد يا شرايط بيروني نسبت داده مي شود.
• تحريف: واقعيت هاي بيروني متناسب با نيازهاي دروني تغيير شكل يافته ادراك مي شود.
• كنش نمايي: عمل بر اساس همان ميل يا تكانه ناپذيرفتي دروني براي فرار از احساس همراه با آن.
• درون فكني:  خوبي و موفقيت ديگران را به خود نسبت دادن.
• پرخاشگري انفعالي: ابراز غير مستقيم خشم نسبت به ديگران.
• واپس روي: توسل به سطوح پايين عملكرد براي اجتناب از تنش و تعارض دروني.
• خودبيمارانگاري: تاكيد مفرط روي بيماري به منظور گريز از مسئوليت و تكانه هاي غريزي.
• جسماني سازي: تبديل حالات رواني به نشانه هاي بدني يا تظاهرات جسمي (اختلال علائم جسماني).

انواع مكانيسم هاي دفاعي روان رنجورانه

• جابه جايي: انتقال احساس يا تكانه هاي اضطراب زا از يك شخص يا شي بر روي يك شخص يا شي قابل پذيرش تر.
• برون سازي: بخش هايي از شخصيت يا نگرش هاي فردي را به دنياي بيروني نسبت دادن، مكانيسم كلي تري نسبت به فرافكني است.
• عقلاني سازي: استفاده مفرط از نيروهاي عقلاني و منطقي به منظور فرار از ابراز عاطفه يا تجربه آن.
• دليل تراشي: فرد براي فرار از رفتارها يا نگرش هاي نامقبول و تكانش ها به توضيحات منطقي متوسل مي شود.
• بازداري: محدود سازي يا چشم پوشي از برخي اعمال به منظور اجتناب از اضطراب همراه با آن مثلا وقتي با اهداف يا آرزوهاي دست نيافتني مواجه مي شويم انتظارات را تقليل دهيم.
• جداسازي: جدا كردن يك عقيده از عاطفه. يعني مولفه هاي هيجاني را از يك خاطره يا تجربه تفكيك كنيم
• تجزيه: تغيير موقتي و چشمگيري در منش، شخصيت و هويت فرد به منظور اجتناب از ناراحتي هاي هيجاني كه در مورد افراد هيستريك بيشتر اتفاق مي افتد.
• واكنش وارونه: انجام عملي بر خلاف خواسته يا اميال شرم آور به منظور موجه جلوه دادن آن.
• واپس زني: انديشه يا احساس ناپذيرفتني كه از سطح آگاه به قلمرو ناآگاه دور رانده مي شود.
• جنسي سازي: دادن اهميت جنسي به رفتارهاي جنسي خود و ديگران به منظور رد اضطراب هاي مرتبط به تكانه هاي جنسي.

انواع مكانيسم دفاعي پخته

• نوع دوستي: عمل سازنده اي كه در خدمت به ديگران باشد و با ارضا ميل دروني همراه شود. اين مكانيسم نوعي واكنش وارونه خوش خيم است.
• شوخ طبعي: موقعيت هاي اضطراب زا با ابراز احساسات و افكار همراه با شوخي باشد.
• رياضت كشي: حدف آثار لذت بخش تجارب كه نوعي ارضا از طريق چشم پوشي است.
• سركوبي: تصميم آگاهانه يا نيمه آگاهانه براي به تعويق انداخت يك تكانه.
• پيش بيني: طرح ريزي واقع بينانه براي تحمل ناراحتي هاي دروني كه نسبت به يك رويداد در آينده باشد.
• والايش: تغيير شكل اميال و خواسته هاي نامقبول به رفتار و اعمال مقبول و جامعه پسند.

مكانيسم هاي متفرقه

• همانند سازي: صفات و اعمال ديگران را دروني كرده و با آن همانند سازي مي كند. عكس فرافكني محسوب مي شود.
• باطل سازي: فرد براي از بين بردن اثر كار نامقبول خود كار ديگري انجام مي دهد.
• جبران: وسيله يا كارهايي كه فرد براي سرپوش گذاشتن روي ضعف ها و كمبودهاي خود انجام مي دهد.
• تحقير ديگران: تضعييف ديگران براي پوشاندن عيب هاي خود.
• تثبيت: ماندن فرد در مراحل پايين تر رشد رواني به گونه اي كه با سن يا رشد جسمي فرد متناسب نباشد.
• فرار: گريز از يك اضطراب با توسل به رفتارهاي متفرقه مثل خوردن الكل يا مصرف مواد.

براي دريافت مشاوره در زمينه راه هاي مقابله با افكار منفي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع  مكانيسم هاي دفاعي در روانشناسي