شايد برايتان اين سوال پيش بيايد كه اصلا مگر كسي هم نياز به كسب مهارت گفتگو بين زوجين دارد؟ اما بايد گفت كه نداشتن مهارت گفتگو يكي از اصلي ترين علل اختلافات زناشويي است. حتي اگر يكي از زوجين داراي مهارت گفتگو مناسب باشد، مي تواند از بسياري از اختلافات جلوگيري و در حل آن ها موثر باشد. مهارت هاي گفتگو باعث ارتقاي فرد در ديگر ابعاد زندگي نيز مي شوند. براي مثال كسي كه مهارت هاي گفتگو را مي شناسد در محيط كار نيز پيشرفت بيشتري خواهد داشت. نمي توان كسي را متصور شد كه هيچ گفتگويي نكند. هر فردي در طول روز درگير گفتگوهاي متعددي مي شود. حتي كسي كه درگير هيچ گفتگويي با همسرش نمي شود، در واقع در حال ارسال يك پيام است. پس خود گفتگو نكردن شكلي از گفتگو كردن است. بنابراين ارتباط كلامي و غير كلامي هر كدام مي توانند پيام مجزايي داشته باشند.
براي دريافت مشاوره در زمينه مهارت هاي گفت و گو مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
چالش هاي گفتگوي موثر زوجين
يكي از معضلات اصلي گفتگوهاي زوجين اين است كه پيامي كه فرد قصد انتقال آن را دارد لزوما همان پيامي نيست كه ارسال مي كند و پيام دريافت شده لزوما همان پيامي نيست كه ارسال مي شود. براي مثال مردي قصد دارد به همسرش بگويد دوستش دارد. صبح كه در حال بيرون رفتن از منزل است، متوجه خاك روي ميز مي شود. به ذهنش مي رسد به جاي اينكه او را بيدار كند، روي ميز يك قلب بكشد. پس به جاي گفتن دوستت دارم يك قلب مي كشد. همسرش بعد از ديدن آن فكر مي كند كه همسرش در حال اعتراض نسبت به كثيفي منزل است!
مواردي مثل مورد بالا پيش مي آيد كه شاهد تعارض يا برداشت اشتباه از يك پيام هستيم. در اين شرايط تنها يك طرف مقصر نيست. هر دو طرف در فرستان و دريافت كردن اطلاعات خطا انجام داده اند.
نكته مهمي كه بايد به آن توجه كنيد اين است كه پيام فرستاده شده تنها به شكل كلامي نيست، بلكه جنبه هاي غير كلامي بخش بزرگي از يك گفتگو را شكل مي دهند. اين جنبه هاي غيركلامي شديدا محتواي كلام را تغيير مي دهند. براي مثال اگر فردي به شما بگويد دوستتان دارد در حاليكه پوزخندي بر لب دارد، شما محتواي كلام او را برعكس برداشت مي كنيد. در حاليكه اگر فردي كه اين جمله را بيان مي كند به چشمان شما محبت آميز نگاه كند، شما اين جمله را باور خواهيد كرد.
شيوه هاي غالب گفتگو
برخي افراد در هنگام گفتگو منفعلانه عمل مي كنند. اين افراد خواسته ها و نيازهاي خود را صريح و روشن بيان نمي كنند و هميشه در هاله اي از ابهام عمل مي كنند. معمولا اعتماد به نفس كافي براي بيان خواسته هايشان را ندارند يا فكر مي كنند ممكن است به ديگران آسيب بزنند. ولي در واقع با منفعل بودنشان بيشتر باعث آزار ديگران مي شوند.
در مقابل افراد منفعل، افرادي اند كه مهاجمانه برخورد مي كنند. اين افراد دائما ديگران را متهم مي كنند و با شيوه پرخاشگرانه نيازها و خواسته هاي خود را مطرح مي كنند.
برخي افراد به شيوه منفعلانه، خشم خود را بروز مي دهند. اين افراد به جاي اينكه خواسته خود را بيان كنند، انتظار دارند طرف مقابلشان خواسته آن ها را بفهمد. اين افراد معمولا غر مي زنند، در را به هم مي كوبند.
بهترين سبك گفتگو ، سبك جراتمندانه است. در اين سبك فرد تمام خواسته ها، احساسات و نيازهايش را بيان مي كند، بدون آنكه پرخاشگري و اضطراب ايجاد نمايد. در واقعجراتمندي لازمه داشتن يك گفتگوي موثر است.
مهارت هاي بهبود گفتگو
براي داشتن يك گفتگوي موثر بهترين زمان براي موضوع مورد نظرتان را مشخص كنيد. در مورد تعارضات و موضوعات حساس حتما از سبك گفتگوي جراتمندانه استفاده كنيد. ازدواج مانند تمامي ارتباطات انساني بر پايه يك قرارداد اجتماعي است. در اين قرارداد شما نياز داريد مواضع روشن، خواست هاي روشن و ساختار روشني داشته باشيد. در هنگام گفتگو قوانين زير به شما كمك خواهد كرد:
قوانين مرتبط با گوينده:
- هنگام گفتگو زمان مناسب براي گفتگو را انتخاب كنيد.
- در طي گفتگو تماس چشمي با همسرتان را فراموش نكنيد.
- از جملات مثبت استفاده كنيد كه با كلمه من شروع مي شود. از طرف خودتان صحبت كنيد نه از طرف هركس ديگري.
- از لحن، تن صدا، زبان بدن مناسب با محتوا بهره ببريد.
قوانين مرتبط با شنونده:
- وقتي كه شنونده هستيد، فقط شنونده باشيد. به صحبت هاي همسرتان كامل گوش دهيد.
- براي اينكه همسرتان متوجه شود كه شما به او توجه مي كنيد مي توانيد هنگام صحبت، او را تاييد كنيد. شيوه هاي غير كلامي مثل تكان دادن سر و شيوه هاي كلامي مثل اوهوم، بله و ساير كلمات مشابه، كمك كننده هستند.
- حرف هاي همسرتان را خلاصه كنيد. اين كار كمك مي كند كه متوجه شويد درست فهميده ايد يا خير. همينطور همسرتان متوجه مي شود به حرف هايش گوش مي كرده ايد.
- سوال بپرسيد. سوال پرسيدن روند گفتگو را تسهيل مي كند. البته سوال هايي بپرسيد كه به روشن شدن مسئله كمك كند نه اينكه شما را از مسير گفتگو منحرف كند.
- همسرتان را دعوت كنيد تا جزئيات و احساساتش را برايتان بگويد، به او همدلي نشان دهيد.
اهميت زيان بدن در گفتگو
هنگام گفتگو از زبان بدنتان غافل نشويد. هنگامي كه قصد داريد صميميت خود را نشان دهيد ولي با دست هاي جمع شده روي قفسه سينه نگاهش مي كنيد، پيام عدم صميميت را مخابره مي كنيد. به ژست هاي چهره اي، حالت هاي بدني و تن صداي خود دقت كنيد.
آداب گفتگوي موثر
در نهايت براي اينكه كلام موثري بر زبان بياوريد نكات زير حائز اهميت هستند:
- از كلمات مناسب استفاده كنيد. همسرتان را صدا كنيد. آوردن نام فرد در جلب كردن توجه وي موثر است. به غير از اسم او، از عبارات و اصطلاحات محبت آميز بهره ببريد. به طور كلي در انتخاب واژه هاي مناسب دقت كنيد.
- براي بيان خواسته هايتان از جملاتي استفاده كنيد كه با كلمه من شروع مي شود. اين گونه جملات تاثير بيشتري دارند، فرد مقابل فكر نمي كند متهم شده است و در رسيدن شما به خواسته هايتان موثرترند.
- به جاي جملات منفي از جملات مثبت استفاده كنيد. به جاي اينكه بگوييد اين كار را نكردي، بگوييد فكر مي كردم اين كار را مي كني. يا به جاي اينكه بگوييد نكن بگوييد چه كار بكند (با لحن غير دستوري)
- از جملات سه قسمتي بهره ببريد. بگوييد در چه موقعيتي، چه عملي، چه احساسي را ايجاد كرده است. جا گذاشتن هر كدام از اين موارد خطرِ كلي گويي و ابهام را به دنبال خواهد داشت. مثلا به همسرتان بگوييد در مهماني شب گذشته، هنگامي كه با لحن بدي با من صحبت كردي، از دستت عصباني شدم. اگر هميشه با اين سبك صحبت كنيد، در هر گفتگو مسئله را محدود مي كنيد و حل كردن يك مسئله محدود خيلي بهتر از يك مسئله بزرگ است.
سخن آخر
براي كسب مهارت هاي گفتگو، نياز به تمرين و حتي ارتقاي ديگر مهارت هاي ارتباطي نيز داريد. مهارت حل مسئله يكي از مهم ترين آن هاست. معمولا زوجين در زماني كه اختلافات به اوج مي رسند به دنبال راه چاره اي فوري هستند. اما بايد اين موضوع را در نظر بگيرند كه تغيير يك شيوه رفتاري و يا سبك ارتباطي نياز به صرف وقت و انرژي دارد.مشاوره زوجين با استفاده از روش هاي درماني و آموزشي به زوجين كمك مي كند تا با ارتقاي آگاهي و مهارت هايشان روابط خود را بهبود دهند.
براي دريافت مشاوره در زمينه مهارت هاي گفت و گو مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع : مهارت گفتگوي موثر زوجين