علائم ايدز چيست؟ بيماري ايدز يكي از بيماري‌هاي خطرناك بوده كه هراس و تنش‌هاي رواني زيادي را براي فرد مبتلا و اطرافيانش به همراه مي‌آورد و البته درمان قطعي براي آن وجود ندارد. در بين افكار عمومي، باورهاي اشتباهي در مورد اين بيماري ديده مي‌شود كه نياز به اصلاح و آگاه سازي دارد؛ شناسايي دقيق اين بيماري علاوه بر مبتلايان براي همه افراد جامعه ضروري است تا در صورت مواجهه با بيماري ايدز در خود يا اطرافيان شيوه برخورد صحيح را بدانند و يا از ابتلا به آن پيشگيري كنند. آگاهي از پيامدهاي ايدز، به مسئله جلوگيري از روابط پر خطر جنسي كه يكي از راه‌هاي انتقال بيماري است، اهميت بيشتري مي‌بخشد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روابط جنسي پرخطر كليك كنيد.
منبع: بيماري ايدز | راه هاي انتقال، درمان و علائم ايدز
تفاوت ويروس HIV و بيماري ايدز
بيماري ايدز نوعي سندروم ناشي از ويروسي به نام HIV است. HIV به سيستم ايمني بدن حمله مي‌كند؛ بيشتر سلول‌هاي بدن را از بين مي‌برد و در بدن تكثير مي‌شود. اين ويروس به تدريج سيستم ايمني بدن را از تضعيف مي‌كند. فرد مبتلا بهHIV سيستم ايمني ضعيفي براي مبارزه با عفونت‌ها و بيماري‌هاي مختلف دارد؛ اين ضعف به مرور زمان بيشتر نيز مي‌شود.
فرايند سير بروز بيماري ايدز از لحظه ورود ويروس به بدن حدود ده سال طول مي‌كشد. در واقع فرد آلوده به اين ويروس از ابتدا مبتلا به ايدز نيست و با بيماري ايدز فاصله دارد. ممكن است علي رغم وجود ويروس HIV، سير بيماري پيشرفت نكند و به ايدز تبديل نشود. ويروس HIV در صورت عدم درمان مي‌تواند پيشرفت كند و در نهايت در اكثر موارد به ايدز تبديل خواهد شد.
ويروس HIV و بيماري ايدز چگونه منتقل مي‌شود؟
تصورات زيادي از نحوه انتقال ويروس وجود دارند كه بسياري از آن‌ها اشتباه است. در ادامه مقاله به اين تصورات اشتباه نيز خواهيم پرداخت. به طور كلي سه روش عمده براي انتقال HIV وجود دارد:
انتقال از راه رابطه جنسي
رايج‌ترين روش انتقال ويروس HIV و علائم ايدز رابطه جنسي است. در صورت تماس با ترشحات جنسي آلوده (مايع تناسلي، يا غشاهاي مخاطي دهان) ممكن است ويروس HIV منتقل شود. رابطه جنسي بدون ابزارهاي محافظتي، از جمله واژينال، مقعدي و دهاني و يا اشتراك گذاري وسايل جنسي با فرد مبتلا مي‌تواند باعث انتقال اين ويروس شود. از اين منظر بيماري ايدز در دسته‌ي بيماري‌هاي مقاربتي نيز قرار مي‌گيرد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه بيماري هاي مقاربتي كليك كنيد.
انتفال از راه خون
ويروس HIV در خون افراد مبتلا وجود دارد. اگر خون افراد ديگر با خون فرد مبتلا تماس يابد، ويروس و علائم ايدز انتقال مي‌يابد. به طور مثال ويروس از طريق به اشتراك گذاري سوزن و سرنگ آلوده در بين مبتلايان به اعتياد، انتقال خون آلوده و پيوند عضو مي‌تواند انتقال يابد. تزريقات دارويي و پزشكي نيز ممكن است به طور تصادفي براي كاركنان اين مراكز خطرناك باشند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه ارتباط ايدز با مواد مخدر كليك كنيد.
يكي ديگر از راه‌هاي انتقال اين ويروس، انتقال از مادر است. مادر مي‌تواند در طول بارداري، زايمان و همچنين از طريق شير دادن ويروس HIV را به كودك خود انتقال دهد.
تصورات اشتباه در مورد انتقال ويروس HIV
تصورات غلط بسياري در مورد انتقال ويروس ايدز وجود دارد. در صورتي كه سه روشي كه بالاتر ذكر شد در ارتباطات شما با فرد مبتلا نباشد، اين ويروس به شما منتقل نخواهد شد. اين ويروس از راه‌هاي زير قابل انتقال نيست اما بسياري خلاف آن را گمان مي‌كنند. يكي از راه‌هاي كاهش مبتلايان به اين بيماري اين است كه به كودكان و نوجوانان در رابطه با راه‌هاي انتقال بيماري و راه‌هاي پيشگيري آگاهي داد.
- دست دادن
- بغل كردن
- عطسه كردن
- لمس پوست فرد آلوده
- استفاده از توالت مشترك
- به اشتراك گذاشتن كارد و چنگال
- تنفس دهان به دهان
علائم كلي و شايع بيماري ايدز
يكي از علائم اوليه و شايع تب و لرز است. تب افراد مبتلا به ايدز ممكن است به 102 درجه فارنهايت برسد. تب معمولا با خستگي، تورم غدد لنفاوي و گلو درد بروز پيدا مي‌كند. درد عضلات و مفاصل از ديگر علائم اين بيماري است. برخي از افراد مبتلا به اين بيماري دچار كاهش وزن شديد و ناگهاني مي‌شوند. ضخيم شدن و انحنا گرفتن ناخن، تقسيم شدن ناخن يا تغيير رنگ ناخن‌ها اغلب به دنبال عفونت‌هاي قارچي رخ مي‌دهند. ممكن است خطوط سياه افقي يا عمودي روي ناخن ظاهر شوند.
ريفلاكس و عفونت‌هاي دهان يكي ديگر از رايج‌ترين عفونت‌هاي قارچي است كه اين ويروس به همراه دارد. ابتلا به مشكلات شناختي مانند زوال عقل در افراد مبتلا به ايدز به خصوص در اواخر دوران بيماري بيشتر است. همچنين كاهش قدرت حافظه ممكن است رخ دهد. تبخال دهان، تبخال تناسلي، هرپس، سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها و بي‌نظمي در قاعدگي از ديگر علائم اين بيماري است.
سير ويروس HIV تا بيماري ايدز
از لحظه ورود ويروس HIV به بدن تا ابتلا به بيماري و بروز علائم ايدز سيري در فرد مبتلا طي مي‌شود كه چالش‌هاي جسمي و رواني زيادي را براي او در پي خواهد داشت. دوره‌هاي مختلف اين سير را در ادامه مرور مي كنيم:
1. دوره پنجره
تا چند هفته پس از ورود ويروس به بدن امكان تشخيص وجود ندارد. فرد در اين دوره ظاهر سالمي دارد و نتيجه آزمايش براي او منفي خواهد بود. چند روز نخست دوره پنجره فرد مبتلا امكان آلوده كردن ديگران را نيز ندارد. با اين حال در صورت وجود ترديد نسبت به ابتلا لازم است اقدامات پيشگيري به صورت كامل انجام شود.
2. علائم ايدز در مرحله عفونت حاد
حدود دو تا شش هفته بعد از ابتلا به ويروس مرحله عفونت حاد نام دارد. علائم بيماري در اين مرحله يك يا دو هفته طول مي‌كشند و با آنفولانزا اشتباه گرفته مي‌شوند. علائمي كه در اين مرحله ظاهر مي‌شوند عبارت‌اند از:
- جوش‌هاي قرمز غالبا روي تنه و بدون خارش
- تب و لرز
- سر درد
- درد مفصلي و عضلاني
- گلو درد
- اسهال
- تهوع و استفراغ
- عرق كردن (به ويژه در شب)
- غدد بزاقي و لنفاوي ملتهب شده
- خستگي شديد
ضعف
3. علائم ايدز در مرحله نهفتگي
در اين مرحله ويروس HIV در بدن وجود دارد اما نشانه‌هايي در شرايط جسماني فرد ظاهر نمي‌شود. در اين دوره ويروس به آسيب رساندن به بدن فرد و تكثير خود ادامه مي‌دهد. در دوره نهفتگي بدون اينكه حتي خود فرد از ابتلا به ويروس آگاه باشد ممكن است آن را به ديگران منتقل كند. اين مرحله ممكن است تا 10 سال طول بكشد. در مرحله نهفتگي ويروس ايدز به سيستم ايمني بدن حمله مي‌كند. با كاهش تعداد سلول‌هاي ايمني (نوع خاصي از گلبول سفيد) خطر ابتلا به عفونت‌هاي ديگر نيز افزايش چشم گيري پيدا مي‌كند.
4. علائم در مرحله بروز بيماري ايدز
زماني كه تعداد نوع خاصي از گلبول‌هاي سفيد به زير 200 در مقدار مشخص نمونه خون مي‌رسد، بيماري ايدز تشخيص داده مي‌شود. ممكن است كاهش تعداد گلبول سفيد به دلايل ديگري نيز رخ دهد؛ كه مشورت با متخصص در اين زمينه ضروري است. در اين مرحله علائم زير مشاهده مي‌شود:
- سردرگمي و كمبود تمركز
- خستگي شديد
- تورم در گردن و ران
- تب طولاني مدت
- عرق كردن در طول شب
- كاهش وزن
- لكه‌هاي قرمز روي پوست
- مشكلات تنفسي
- اسهال طولاني مدت
- خون ريزي بدون دليل مشخص
- عفونت اندام جنسي و دهان
راه تشخيص ابتلا به HIV
تشخيص ابتلا به HIV و علائم ايدز از طريق نوع خاصي از آزمايش خون انجام مي‌شود؛ در صورت وجود ويروس HIV نتيجه آزمايش مثبت است. پس از ابتلا به ويروس HIV، مدتي طول مي‌كشد تا امكان شناسايي ويروس در آزمايش وجود داشته باشد. به همين دليل، گاهي ممكن است نياز به آزمايش مجدد وجود داشته باشد.
پيشگيري از ابتلا به ايدز
در صورتي كه شخص احتمال مي‌دهد از طريقي ممكن است به ويروس HIV آلوده شده باشد، لازم است حتما از متخصص در اين زمينه مشورت بگيرد. تا 24 ساعت بعد از ورود ويروس به بدن با مصرف داروهاي خاصي مي‌توان از ابتلا پيشگيري كرد. براي افرادي كه در زمينه ايدز مراجعه مي‌كنند اطلاعات شخصي و آدرس ثبت نمي‌شود و اطلاعات آن‌ها محرمانه باقي مي‌ماند.
1. آگاه سازي كودكان و نوجوانان
لازم است والدين توجه داشته باشند كه آموزش‌هاي آن‌ها به كودكان خود در پيشگيري از بسياري از شرايط و بيماري‌ها از جمله ايدز مؤثر است. توانايي نه گفتن، مراقبت از آلودگي خوني، آموزش مسائل جنسي به كودكان از جمله مواردي است كه والدين بايد به فرزندان خود متناسب با سن آن‌ها آموزش دهند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مهارت نه گفتن كليك كنيد.
2. استفاده از ابزار پيشگيري در رابطه جنسي
استفاده از ابزار پيشگيري در رابطه جنسي از مهم‌ترين راه‌هاي پيشگيري از بروز بيماري و علائم ايدز است. اين پيشنهاد به معناي تأييد يا رد روابط جنسي خارج از چارچوب‌هاي تعيين شده نيست؛ مسئوليت تصميم گيري در اين زمينه با خود افراد است. به هر حال ضروري است كه در صورت وجود چنين رابطه‌اي از انتقال بيماري‌هاي مختلف نظير ايدز پيشگيري شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه آموزش مسائل جنسي به كودكان كليك كنيد.
3. استفاده از سرنگ جديد و ضد عفوني شده
در صورت مصرف داروهاي تزريقي يا مواد مخدر به روش تزريقي نيز لازم است حتما از سرنگ جديد و باز نشده استفاده شود. تيغ آرايشگري، سوزن تست قند خون و موارد مشابه نيز از ديگر مواردي است كه بايد به صورت شخصي يا ضد عفوني شده استفاده شوند.
4. پيشگيري از بيماري ايدز در دوران شيردهي
يكي از راه‌هاي انتقال ويروس HIV از طريق مادر به فرزند در دوران بارداري و شيردهي است. مادران مبتلا بهتر است فرزندان خود را از طريق شيشه با شير خشك و مكمل غذايي تغذيه كنند. همچنين مادران مبتلا لازم است در طول دوران بارداري تحت نظر و مشاوره يك متخصص قرار گيرند.
درمان بيماري ايدز
افراد مبتلا به ايدز در صورتي كه درمان دريافت نكنند مي‌توانند تنها تا سه سال بعد از ابتلا زنده بمانند. اين افراد با قرار گرفتن تحت نظر متخصص و داشتن سبك زندگي سالم مي‌توانند زندگي طولاني مدت و سالمي داشته باشند. مصرف دارو در دوره نهفتگي مي‌تواند جلوي گسترش ويروس را گرفته و سيستم ايمني را بازسازي كند.
تشخيص به هنگام در درمان ايدز بسيار مؤثر است. با تشخيص به موقع مي‌توان قبل از تكثير ويروس HIV در بدن و رسيدن به مرحله ايدز، جلوي آن را گرفت و از سرعت تكثير آن كاست. اگر چه در حال حاضر هيچ درمان قطعي برايHIV و ايدز وجود ندارد؛ درمان‌ها مي‌توانند پيشرفت بيماري را متوقف كنند و فرد مبتلا به اچ آي وي را قادر به داشتن زندگي طولاني سالم‌تر كنند.
با توجه به پيدايش درمان‌هاي مناسب، فرد مبتلا به HIV مي تواند با ساير افراد خانواده خود زندگي كند و به طور مؤثري هيچ گونه خطر انتقال ويروس را براي اين افراد نداشته باشد. در درمان اين بيماري از داروهاي ضد ويروسي استفاده مي‌شود. همچنين مجموعه‌اي از راهكارهاي پيشگيري براي انتقال اين بيماري به مبتلايان آموخته مي‌شود. علاوه بر اين‌ها درمان‌هايي تحت عنوان درمان آنتي رترويرال وجود دارند كه ويروس را كنترل كرده و به بهبود كيفيت و سلامت زندگي فرد مبتلا كمك مي‌كنند.
ننگ ابتلا به ايدز
با توجه به عدم پذيرش نسبت به روش‌هاي اصلي ابتلا به بيماري ايدز، اين بيماري نوعي ننگ را براي مبتلايان باعث مي‌شود. مبتلايان به ايدز متأسفانه در جامعه طرد و از بعضي حقوق اوليه محروم مي‌شوند. به همين دليل ابتلا به اين بيماري به عنوان راز باقي مي‌ماند و همين امر باعث افزايش شيوع آن در جامعه مي‌شود. كلينيك‌ها و مراكز مشاوره در اين زمينه با رعايت اصل رازداري اطلاعاتي از افراد ثبت نمي‌كنند و هيچ اطلاعاتي را از فرد به هيچ شخص يا نهادي ارائه نمي‌كنند.
در برخي جوامع مذهبي اين مسأله تشديد مي‌شود. برخي كليساها در سراسر جهان استفاده از كاندوم را براي پيروان ممنوع كرده‌اند و راه درمان ايدز را عبادت اعلام كرده‌اند. در ايران نيز هر چند علماي مذهبي چنين عقايدي را ترويج نمي‌كنند اما باورهاي اجتماعي مذهبي داغ ننگ را براي مبتلايان تشديد مي‌كند. با دريافت مشاوره تلفني فردي فرد مبتلا مي‌توانيد سطح زندگي خود را ارتقا داده و اين مسأله را براي خود تسهيل كنيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه بيماري ايدز و مسائل ناشي از آن مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.