"من ترس از موفقيت دارم" جمله اي است كه هيچ وقت از زبان كسي نمي‌شنويد. اما وقتي نشانه‌هاي رفتاري اين افراد را بشناسيد، به احتمال زياد شما هم در اطرافيان‌تان متوجه آن خواهيد شد. وقتي حرف از موفقيت و آدم‌هاي موفق مي‌شود يك ليست از فاكتورها و معيارها در ذهن شكل مي‌گيرد. موفقيت واژه‌اي است كه از كودكي بارها و بارها به عنوان نشانه‌اي از دستيابي به آمال و آرزوها از آن ياد مي‌كنيم. با خيال پردازي، هدف گذاري و تلاش‌هاي مستمر غايتي تعيين مي‌كنيم و رسيدن به آن را مسير اصلي زندگي خود قرار مي‌دهيم. اما آيا هميشه آماده رسيدن و پذيرش اين غايت هستيم؟ جرج برنارد شاو مي‌گويد: «دو ماجراي غم انگيز در زندگي وجود دارد يكي از آنها فكر كردن به خواسته‌هاي قلبي و ديگري رسيدن به آنها است». براي درك بهتر موضوع با ما همراه باشيد.
منبع: ترس از موفقيت | عقده يونس در روانشناسي به چه معناست؟
موفقيت چيست؟
هر گونه دستيابي به جايگاه اجتماعي، ثروت، شهرت، محبوبيت و... كه بتواند حسي از رضايتمندي در فرد ايجاد كند را موفقيت مي‌دانيم. شايد رسيدن به همه اين رتبه‌ها همزمان ممكن نشود، اما تعريف ديگر موفقيت، كسب هر موقعيت با معنا و هم خوان با خواست ذهني است. نياز به كسب موفقيت يا به تعبيري خودشكوفايي كه در آن فرد مي‌تواند به نهايت توانمندي‌هاي خود دست يابد، جزء نيازهاي حياتي بشري و نشانه‌اي از رشد حداكثري استعدادهاي او است.
آيا امكان دارد از موفقيت و آنچه كه مي‌خواهيم ترس داشته باشيم؟
شايد در نظر اول خنده دار يا غير ممكن به نظر برسد كه چيزي را با همه وجود بخواهيم اما در عين حال براي داشتن آن مضطرب شويم. اين واقعيت مورد تجربه خيلي از شما است. زماني كه امكان پيشرفت در شغل را داشتيد اما در دمدمه‌هاي كسب يك پست بالاتر و جديد از محل كار خود جدا شديد؛ زماني كه كسي را بيش از همه دوست داشتيد و بيش از همه از او فرار كرديد. نمودهاي ترس از موفقيت را در ميان مشاهير هم مي‌توانيم ببينيم. كم نبودند مشاهيري كه در اوج موفقيت با در پيش گرفتن رفتارهايي مثل رفتارهاي غير اخلاقي و نامتعارف تمامي جايگاه و شهرت خود را از دست داده‌اند. اين ترس به دليل زمينه‌هاي ناخودآگاهانه ممكن است از نظر فرد نامعلوم بماند. براي اطلاع از ديگر انواع فوبيا و ترس‌ها كليك كنيد.
ترس از موفقيت يا عقده يونس
اين گريز از كسب بهترين‌ها و موفقيت را تحت عنوان «عقده يونس» در روانشناسي ياد مي‌كنند. در داستان زندگي يونس پيامبر، او تلاش بسياري در دعوت مردم به يكتاپرستي مي‌كند، بعد از چندي آنها را به هيچ وجه اصلاح شدني ندانسته و دست از دعوت برمي دارد. پس از آن كه يونس آنها را ترك مي‌كند، مردمان به علت ترس از نزول عذاب الهي دست از بت پرستي بر مي‌دارند و به يكتا پرستي ايمان مي‌آورند. يونس سوار بر كشتي راهي ديار ديگر مي‌شود كه در ميان راه به نشانه هشدار الهي و فرار از مسئوليت در شكم ماهي گرفتار مي‌آيد. ترس از موفقيت يا عقده يونس نوعي فرار از مسئوليت و اضطراب تحقق استعدادهاي بالقوه خويشتن است، اما برخي آن را واكنشي در برابر ترس از شكست مي‌دانند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه ترس از شكست كليك كنيد.
چرا از رسيدن به موفقيت مي‌ترسيم؟
ما صاحب دو نيروي انگيزشي هستيم؛ يكي انگيزه رشد كه برآمده از وضعيت‌هاي رشدي ما است و جهت دهي دروني براي ايجاد تغيير و گرايش به پيشروي است و ديگري انگيزه امنيت كه ميل دروني ما به حفظ ثبات و سكون مي باشد. تكانه امنيت عاملي است كه در مواقعي كه ممكن است اضطراب توليد شود با يك عقب نشيني يا ميل به نيمه كاره رها كردن امور باعث حفظ ثبات و آرامش مي‌شود.
به همين دليل ترس از موفقيت در دسته‌ي اختلالات اضطرابي قرار مي‌گيرد. براي كسب اطلاعات در زمينه اختلالات اضطرابي كليك كنيد. اين انگيزه امنيت از سوي ديگر مي‌تواند موانعي هم ايجاد كند. روانشناسان انگيزه امنيت را يكي از ريشه‌هاي اصلي ترس از موفقيت مي‌دانند. ريشه‌هاي ديگر به شرح زير است:
ترس از واقعي نبودن: فرد توانمندي‌ها و استعدادهايش را باور ندارد و آنها را واقعي نمي‌داند و هزاران علت ديگر را به موفقيت‌هايش نسبت مي‌دهد.
ترس از رسيدن به سقف ارزش‌هاي والاي خود: اين افراد نگرانند كه محقق شدن يك خواسته و رسيدن به غايت تعيين شده باعث شود كه بعد آن به ناتواني برسند.
ترس از سرخوردگي: اين افراد نگرانند كه مبادا محقق شدن يك خواسته باعث شود تا بفهمند كه اصلا اين موقعيت را نمي‌خواستند و يا شايد اينكه با رويه ناخوشايند آن خواسته رو به رو شوند.
ترس از دست دادن جايگاه فعلي: اين افراد گمان مي‌كنند كه موفقيت‌ها ثبات موقعيت فعلي را از او مي‌گيرند و شرايط ناآشنايي ايجاد مي‌كنند كه فرد خيلي در جريان جنبه‌هاي مختلف آن نيست.
ترس از مورد حسادت يا تهديد واقع شدن: اين افراد از طرد شدن يا پذيرفته نشدن يا مورد عناد قرار گرفتن توسط ديگران واهمه دارند.
نشانه شناسي ترس از موفقيت
يراي شناسايي ترس از موفقيت مي‌توانيد به دنبال نشانه‌هاي زير در اين افراد باشيد:
_اعتماد به نفس ندارند.
_نسبت به طرد شدگي و تنها ماندن به شدت حساسند.
_دسترسي به موفقيت به آنها احساس گناه مي دهد كه مبادا جايگاه افراد ديگر را متزلزل كرده باشند. (براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه احساس گناه كليك كنيد.)
_قادر به پذيرش توانمندي‌هاي خود نيستند.
_ژست قرباني به خود مي‌گيرند و از موضع ضعف برخورد مي‌كنند.
_انرژي رواني مثبت خود را صرف واگويه‌هاي منفي بسيار مي‌كنند و ذهنشان را از مسير پيشرفت منحرف مي‌كنند.
_شخصيت كمال گرا و يا روحيه كمال گرايانه‌اي دارند و هيچ گاه موفقيت‌هاي خود را مهم نمي‌دانند. (براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه كمال گرايي كليك كنيد.)
_ممكن است با روش‌هاي مختلف جايگاه موفق خود را بي ثبات كنند.
چگونه بر ترس از موفقيت غلبه كنيم؟
براي غلبه بر ترس از موفقيت ابتدا بايد علت‌هاي ناخودآگاه ذهنتان را شناسايي كنيد. براي اين كار نياز به يك خودشناسي داريد. پس از رسيدن به خود آگاهي و پي بردن به علت‌هاي ناخودآگاه ذهنتان براي رفع ريشه‌اي ترس هايتان گام برداريد. از ديدگاه روانشناسان در اين افراد طرحواره شكست يا بدبيني و بي اعتمادي فعال است. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان فوبيا و ترس كليك كنيد.
از آن جا كه اين طرح واره‌ها منشا ناخودآگاه دارند در بسترهاي مختلف زندگي فرد بروز كرده و منجر به تخريب آن زمينه‌ها مي‌شوند، لازم است كه حتما تحت مشاوره روانشناسي و مشاوره كنترل استرس قرار گيرند. مشاوران با استفاده از تكنيك‌هاي درماني خود به شما كمك مي‌كنند تا براي رسيدن به اهداف زندگيتان گام برداريد. براي اطلاع از انواع روش‌هاي درمان استرس كليك كنيد.
راهكارهايي براي غلبه بر ترس از موفقيت
هميشه اين نكته را در نظر داشته‌باشيد كه قرار نيست متناسب با سليقه ديگران زندگي كنيد و مورد تأييد و علاقه‌ي آنها باشيد. لازم نيست همه شما را دوست داشته‌باشند. با اين تفكرات كمال گرايي خود را كاهش دهيد و به اين واسطه قادر خواهيد بود تا از ميزان ترس خود كم كنيد.
بسياري از افراد از برجسته شدن و معروف شدن در جمع مي‌ترسند و به اين ترتيب دست از تلاش براي درخشيدن و شكوفا شدن بر مي‌دارند. ممكن است جملاتي از اين قبيل را با خود تكرار كنند كه «مگر من كه هستم كه بتوانم بدرخشم و پيشرفت كنم» تكنيك‌هاي زيادي براي غلبه بر ترس از برجسته بودن مثل ترس از سخنراني وجود دارد تنها كافي است به خود اجازه درخشيدن بدهيد.
ترس از تغيير موضوع ديگري است كه در بحث ترس از موفقيت جاي مي‌گيرد. موفقيت به معناي تغيير است و بسياري از افراد عليرغم اين كه خواهان اين تغيير هستند از سازگاري با آن مي‌ترسند. موفقيت از آن جهت مي‌تواند ترسناك باشد كه موضوع ناشناخته‌اي است و پاي افراد را به زندگي جديدي باز مي‌كند. ترك عادت به سختي صورت مي‌گيرد. در مواجهه با اين ترس كافي است به صورت دقيق مشخص كنيد چه نوع تغييري را در زندگي خود مي‌خواهيد؟ چطور آن را پيش بيني مي‌كنيد؟ لازم است بر جنبه‌هاي مثبت تغيير تمركز كنيد و مدام آنها را در ذهن مرور كنيد. مي‌توانيد در مورد سبك زندگي دلخواهتان روزانه فكر كنيد و حتي آن را بر روي كاغذ بنويسيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه ترس از موفقيت مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.