آيا مي دانيد علائم افسردگي شديد چيست و چگونه درمان مي شود ؟ افسردگي يكي از شايعترين اختلالات رواني در زندگي هاي امروزي مي باشد كه به احساس غم و تجربه ي مشكلات و بحران هاي زندگي محدود نمي شود و به تشخيص زود هنگام و اقدامات درماني نياز دارد. چنانچه علائم و نشانه هاي افسردگي در مراحل اوليه اش تشخيص داده شود، شخص مي تواند با تغيير سبك زندگي، استفاده از جلسات روان درماني و روانشناسي بهبود پيدا كند. اما اگر در مراحل اوليه اين بيماري تشخيص داده نشود؛ پيامد هاي جبران ناپذيري را هم براي خود فرد و هم براي اعضاي خانواده، دوستان و آشنايان او به همراه خواهد داشت. از جمله اين پيامد ها مي توان به مختل شدن زندگي روزمره، ابتلا به اختلال دو قطبي، مصرف دارو هاي ضد افسردگي كه عوارض بسياري دارد، درمان هاي طولاني و دشوار اشاره داشت. در ادامه اين مقاله به توضيح كامل علائم و نشانه هاي افسردگي شديد و روش هاي تشخيص و درمان افسردگي مي پردازيم.
براي مشاوره و درمان افسردگي مي توانيد با مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريف تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
آمار نشانه ها و علائم افسردگي شديد در ايران
آمار و ارقام در ايران حاكي از شيوع روز افزون افسردگي در كشور است. بر اساس آمار انتشار يافته توسط وزارت بهداشت، بيش از 12 درصد مردم ايران دچار افسردگي شديد هستند. هر فردي حداقل يك بار در زندگي اش اين وضعيت را تجربه مي نمايد. اما افسردگي براي بسياري از افراد جامعه يك حالت تكرار شونده دارد. در صورت عدم درمان علائم افسردگي در هر دوره نسبت به قبل شديد تر خواهد شد. ادامه پيدا كردن افسردگي، فرد را با مشكلاتي روحي و جسمي مانند بروز بي انگيزگي، كاهش و عدم تمركز، علائم اضطراب و استرس دائمي، وسواس فكري، فوبيا ( فوبياي اجتماعي و ... )، اختلالات شخصيت ، تنهايي، پرخاشگري، بي انگيزگي، اعتياد، مشكلات و اختلالات جنسي ، حمله پانيك و ... مواجه خواهد كرد. افراد مبتلا به افسردگي حتي ممكن است به درجه اي از نااميدي در زندگي برسند كه دست به خودكشي بزنند. اين در حالي است كه شناخت علائم و نشانه هاي افسردگي نقش به سزايي در پيشگري و جلوگيري از وخامت اين بيماري دارد.
علائم افسردگي
افسردگي مانند ساير اختلالات رواني داراي نشانه ها و علائمي است؛ كه روند عادي زندگي را مختل مي كند. با شناخت علائم افسردگي شديد همانطور كه پيش تر ذكر كرديم، مي توانيد تا حد زيادي از بروز مشكلات و وخامت اين بيماري جلوگيري كنيد. معيار ها و نشانه هاي افسردگي عبارتند از :
1 - خلق و خوي افسرده
افراد افسرده همواره احساس خستگي و كسلي شديد دارند. در فكر كردن بسيار كند مي شوند و قادر به انجام كارهاي روزمره خود نيز نيستند. بسيار زود عصباني مي شوند و كوچكترين حركات اطرافيانشان سبب ناراحت شدن اين افراد مي گردد. در برخي موارد فرد احساس بدي نسبت به خانه خود پيدا مي كند و تمايلي براي بازگشت به خانه ندارد.
2 - بي علاقگي يا لذت نبردن از فعاليت هايي كه معمولاً لذت بخش و جالب اند
افراد مبتلا به افسردگي علاقه اي به انجام فعاليت هاي عادي و روزمره خود ندارند و احساس خوشي يا لذت را تجربه نمي كنند. اين افراد حتي دچار بي انگيزگي مي شوند و تمايل خود را به تفريح، مهماني و ... از دست مي دهند.
3 - حس خودكم بيني يا احساس گناه بيش از حد و نامتناسب
مبتلايان به بيماري افسردگي همواره در فكر كمبود ها و ناكامي هايشان در زندگي هستند و احساس گناه و درماندگي شديد مي كنند. افكاري مانند (من به هيچ دردي نمي خورم) يا (دنيا خيلي جاي بديه) بر افكار و ذهن اين افراد چيره مي گردد. اين افكار معمولا پس از شكست عشقي، شكست عاطفي، طلاق يا ناكامي در روابط عاطفي در افراد به وجود مي آيد.
4 - داشتن ايدۀ خودكشي به طور مكرر، خواه با نقشه يا بدون نقشۀ دقيق يا با اقدام به خودكشي.
افسردگي در افراد سبب مي گردد كه ديگر احساس خوشايندي نسبت به زندگي و آينده خود نداشته باشند. همين امر سبب مي گردد تا به دنبال افكار و نگرش هاي منفي بروند. به همين دليل بارها شاهد خودكشي افراد مبتلا به افسردگي بوده ايم. حتما در چنين مواقعي مسئله را جدي بگيريد و از يك فرد متخصص در زمينه افسردگي مشاوره بگيريد.
5 - مشكلات خواب. ممكن است به شكل بي خوابي يا پرخوابي بروز كند
بسياري از مبتلايان به بيماري افسردگي با تغيير الگوي خواب مواجه هستند. تغيير الگوي خواب به شكل بي خوابي و گاهي به شكل خواب زيادتر از حد معمول بروز مي كند. يكي از علائم افسردگي شديد بي خوابي در شب مي باشد. اين افراد معمولا در طول نيز احساس شديد خواب دارند ولي هر چقدر كه تلاش مي كنند موفق نمي شوند تا يك خواب راحت حتي در طول روز نيز داشته باشند. به همين علت دائما احساس سنگيني سر و عدم تمركز حتي بر روي ساده ترين موضوعات در اين افراد مشاهده مي شود. توصيه مي كنيم مقاله نحوه درمان بي خوابي را مطالعه نماييد.
6 - آشفتگي يا كندشدن رواني-حركتي
بسياري از مبتلايان به بيماري افسردگي به لحاظ قواي جسماني بسيار تحليل مي روند يا دچار بي قراري حركتي مي شوند مثلا صبح خيلي زود بيدار مي شوند و ساعت ها در اتاق قدم مي زنند. افراد افسرده حالت سردرگمي دارند. در يك لحظه تصميم به بيرون رفتن از خانه مي گيرند و در لحظه بعد از بيرون آمدن خود پشيمان مي شوند و به خانه باز مي گردند.
7 - مشكلات اشتها كه هم به شكل بي اشتهايي و كاهش وزن و هم بالعكس
در بعضي از اوقات مبتلايان به افسردگي در قالب مكانيسم مقابله، به كم خوري يا پر خوري بيش از حد روي مي آورند، اين تغييرات اشتها مي تواند به كاهش يا افزايش وزن شديد منجر شود.
8 - مشكلات تمركز
بسياري از بيماران مبتلا به افسردگي حاد قادر به تمركز نيستند. گاهي اين افراد در زمان خواندن روزنامه و يا دنبال كردن يك سريال تلويزيوني و حتي تصميم گيري نيز دچار مشكل مي شوند. حتي تصميمات بسيار ساده و پيش پا افتاده زندگي برايشان بسيار سخت است.
9 - احساس روزانه خستگي يا فقدان انرژي
اين افراد معمولا در طول روز احساس خستگي شديد مي كنند. در فكر كردن كند مي شوند و قادر به انجام فعاليت هاي عادي روزمره نيستند.
نشانه ها و علائم افسردگي شديد
تشخيص علائم افسردگي شديد بسيار پيچيده است و نمي توان به همين 9 معيار تشخيص كه در بالا ذكر شد بسنده كرد. افسردگي بخشي از اختلال دو قطبي همراه با ساير بيماري هاي رواني محسوب مي شوند. اما اينكه فرد افسرده علائم خود را چگونه توصيف مي كند بستگي به محل زندگي و ريشه فرهنگي وي دارد. در جوامع شرقي افراد مبتلا به بيماري افسردگي معمولا درباره ي درد هاي جسمي خود حرف مي زنند. اما در جوامع غربي معمولا به حالات يا احساساتشان اشاره دارند. به همين دليل تشخيص نشانه هاي افسردگي شديد به هيچ وجه كار آساني نيست، بنابراين اكيدا توصيه مي شود كه افراد براي تشخيص و درمان افسردگي به درمانگر مراجعه نمايند.
علل افسردگي در افراد
بروز افسردگي در افراد تنها به يك علت خاص محدود نمي شود. گاهي اين اختلال به علت ناملايمات زندگي، بيماري هاي جسمي يا ساير عوامل محرك بروز مي كند، با اين حال ممكن است ناگهاني و بدون اينكه با هيچ يك از اين عوامل در ارتباط باشد ظاهر گردد. دانشمندان معتقند كه عوامل بسيار زيادي براي بروز اين بيماري در افراد تاثير گذار است كه از جمله علل بروز نشانه هاي افسردگي شديد مي توان به تروما، ژنتيك، شرايط زندگي، ساختار مغز، ساير شرايط پزشكي ، مواد اعتيادآورو ... اشاره داشت.
1 - تروما
ضربه روحي يا تروما در سنين بسيار كم مي تواند به تغييرات دراز مدت در نوع عملكرد و واكنش مغز نسبت به ترس و استرس منجر شود. به همين دليل است كه اين تغييرات مغزي، احتمال بروز افسردگي در افرادي كه سابقه ي تروما در دوران كودكي را دارند افزايش مي يابد.
2 - ژنتيك
در برخي از موارد مشاهده شده كه اختلالات خلقي و افكار خودكشي گرايانه ممكن است زمينه ي ژنتيكي داشته باشند، توجه داشته باشيد كه ژنتيك تنها يك عامل از عواملي است كه احتمال ابتلا به افسردگي را زياد مي كند. 100 درصد ژن هاي دوقلوهاي همسان با يكديگر مشابه هستند. در حالي كه احتمال اينكه هر دو نفر آنها به بيماري افسردگي دچار گردد كمتر از 30 درصد است. علائم و نشانه هاي افسردگي شديد در افرادي كه زمينه ي ژنتيكي دارند معمولا در سنين پايين تر ظاهر مي شود. توجه داشته باشيد كه علاوه بر عامل ژنتيك همراه شدن آن با عوامل ديگري مانند اتفاقات و شرايط نامطلوب زندگي نيز در ابتلاي اين افراد به افسردگي بي تاثير نيست.
3 - شرايط زندگي
وضعيت مالي، محل زندگي، روابط اجتماعي، وضعيت تاهل و ... از جمله عواملي هستند كه در بروز افسردگي در افراد تاثير گذارند. اما فرضيه ديگري كه موجود است اين است كه شايد بتوان برعكس، افسردگي را عامل بروز شرايط نامساعد زندگي دانست. مثلا شيوع افسردگي در افراد بي خانمان بيشتر است، اما در برخي موارد نيز احتمال دارد كه افسردگي سبب آوارگي اين افراد شده باشد.
4 - ساختار مغز
مطالعه ي تصاوير مغزي نشان دهنده ي كاهش فعاليت لوب پيشاني مغز در مبتلايان به افسردگي است. همچنين گفته مي شود كه الگوي مغزي اين افراد هنگام خواب متفاوت است. افسردگي در طرز پاسخگويي غده‌ي هيپوفيز و هيپوتالاموس نسبت به تحريكات هورموني نيز تغيير ايجاد مي‌كند.
5 - ساير شرايط پزشكي
احتمال ابتلا به بيماري افسردگي در افرادي كه سابقه ي ابتلا به اختلالات خواب، درد مزمن، اضطراب يا بيش فعالي (adah) دارند بيشتر است.
6 - مواد مخدر
اعتياد به مواد مخدر احتمال ابتلا به افسردگي را افزايش مي دهد. اعتياد از جمله مواردي است كه فرد را در شرايطي قرار مي دهند كه عوامل ابتلا به افسردگي در فرد بسيار افزايش يابد و حتي بر خانواده فرد نيز تاثير مي گذارد و احتمال ابتلاي ساير اعضاي خانواده فرد معتاد را به بيماري افسردگي افزايش مي دهد.
افسردگي و نشانه هاي و علائم افسردگي شديد در جنسيت و سنين مختلف
افسردگي مختص گروه خاصي نيست و در تمامي سنين، نژاد، اقوام و طبقات اجتماعي-اقتصادي چه در زنان و چه در مردان بروز مي كند. اما نحوه بروز و علائم افسردگي شديد در افراد مختلف متفاوت است.
1 - افسردگي در مردان
با توجه به ويژگي ها و صفات مردان، مردان از افسردگي خود بيشتر شرمنده و خجالت زده مي شوند و به همين دليل سعي مي كنند كه بيماري ، شرايط سخت زندگي خود را از همه پنهان كنند و در برابر اين بيماري و شرايط بد تاب بياورند يا به قول خودشان با مصرف مواد مخدر خود درماني كنند. عدم درمان و رسيدگي به افسردگي در مردان مي تواند پيامد هاي فاجعه باري داشته باشد، چرا كه آمار خودكشي هايي كه نهايتا به فوت ختم مي شود در مردان بسيار بيشتر است. از جمله عوامل زمينه ساز افسردگي در مردان مي توان به ناكامي هاي زندگي ، خيانت ، طلاق ، احساس تنهايي و ... اشاره داشت.
2 - افسردگي در زنان
عوامل مختلفي از جمله بيولوژيك باروري، ژنتيك، تغييرات هورموني و روابط بين فردي در ابتلاي زنان به افسردگي نقش زيادي دارد. بسياري از زنان در دوران قاعدگي از لحاظ احساسي و جسمي بسيار ضعيف مي شوند ( سندروم پيش از قاعدگي)، تغييرات رفتاري مثل احساس افسردگي و تحريك پذيري را تجربه مي كنند. عده ي زيادي از زنان افسرده علائم و نشانه هاي شديدتري در دوران قاعدگي تجربه مي كنند. بسياري از زنان در زمان پس از زايمان به افسردگي پس از زايمان دچار مي شوند. از جمله اين اختلالات رفتاري مي توان به افسردگي پس از زايمان اشاره داشت. علائم افسردگي شديد در زنان در فاصله زماني كمي پس از وضع حمل بروز مي كند، موجب اضطراب، بي خوابي، گريه يا افكاري مانند آسيب رساندن به خود يا نوزاد مي شود.
3 - نشانه ها و علائم افسردگي شديد در سالخوردگان
افسردگي در افراد سالخورده معمولا درمان نشده باقي مي ماند، چرا كه بسياري از اين افراد افسردگي يكي از پيامد هاي طبيعي افزايش سن و نيز يك واكنش طبيعي در مقابل مسائل جسمي، روحي و اجتماعي مرتبط با سالخوردگي مي دانند. و براي درمان افسردگي خود اقدام نمي كنند. نشانه ها و علائم افسردگي شديد در افراد سالخورد بسيار با علائم افسردگي شديد در جوانان متفاوت مي باشد. از جلمه علائم و نشانه هاي افسردگي شديد در سالخوردگي عبارتند از اختلالات حافظه، دردهاي مبهم، توهم، فشار خون، سكته مي باشد. يكي از علل اصلي افسردگي در افراد سالخورده، سندروم آشيانه خالي مي باشد.
4 - افسردگي و علائم و نشانه هاي افسردگي شديد در كودكان و نوجوانان
تمامي انسان ها در مقطعي از دوران كودكي و جواني خود به طور طبيعي در مقاطعي با بحران هاي احساسي مواجه مي شوند، اما گاهي اين مقاطع بحراني در برخي كودكان منجر به افسردگي مي شود. كودكاني كه مبتلا به بيش فعالي، اختلال يادگيري، اختلال اضطراب و اضطراب نافرماني مقابله جويانه (Odd) احتمال اين كه دچار افسردگي شوند بيشتر است. كودكان افسرده معمولا از وجود درد شكايت مي كنند و كمتر از احساساتشان صحبت مي كنند. اما علائم و نشانه هاي افسردگي شديد در نوجوانان متفاوت تر است. پرخاشگري، مصرف مواد مخدر، افت تحصيلي و فرار از خانه نمونه هايي از نشانه ها و علائم افسردگي شديد در نوجوانان مي باشد كه بايد بسيار جدي گرفته شود. چرا كه طبق گزارش سازمان جهاني بهداشت، خودكشي سومين عامل مرگ در نوجوانان 15 تا 20 ساله است.
درمان افسردگي
افسردگي از جمله بيماري هاي بسيار مخرب است كه در صورت تشخيص به موقع قابل درمان مي باشد. فقط كافي است كه مراكز درماني نسبت به پيگيري بيماري خود كوشا باشيد و سيكل درمان را جدي بگيريد.
- دارودرماني: داروهاي ضدافسردگي، تثبيت‌كننده‌هاي خُلقي و داروهاي آنتي‌سايكوتيك (ضد روان‌پريشي)
- روان درماني: رفتار درماني شناختي (CBT)، درمان خانواده‌محور و درمان بين‌فردي
- درمان تحريك مغزي: درمان الكتروشوك (ECT) و تحريك مغناطيسي جمجمه‌اي تكرارشونده (RTMS)
- نور درماني: در اين روش، فرد با استفاده از يك جعبه‌ي نور در معرض طيف كامل نور قرار مي‌گيرد تا ميزان ترشح هورمون ملاتونين تنظيم شود.
- ورزش
- درمان‌هاي جايگزين: طب سوزني، مراقبه و تغذيه‌درماني
- استراتژي‌هاي خود مديريتي
- رويكردهاي ذهن/جسم/روح: مديتيشن، ايمان و دعا
داشتن اعتياد و يا مبتلا بودن به بيماري هايي مانند اختلال استرس (PSTD) و اختلال كم توجهي و ... سيكل درمان افسردگي را مشكل تر از حد معمول مي سازند. چنانچه هر يك از اين موارد با موفقيت درمان شود، علائم افسردگي شديد نيز به طبع بهبود سريع تر پيدا خواهد كرد. استفاده از مشاوره افسردگي و روان درماني به شما در بهبود و تشخيص شدت افسردگي كمك مي كند.
براي مشاوره افسردگي مي توانيد با مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريف تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي
مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي