طرحواره طرد و رها شدگي چيست و چه تأثيري در روابط بين فردي ما مي‌گذارد؟ براي درمان اختلالات رواني و مشكلات رابطه‌اي نظريه پردازي به نام جفري يانگ رويكرد طرحواره درماني را مطرح كرد. از نظر او افراد يك الگوي كلي در ارتباطات خود دارند. اگر اين الگوها تحت تأثير تجارب ناگوار مكرر در دوران كودكي و نوجواني قرار گرفته باشد افراد بر اساس چارچوب‌هاي ناسازگارانه و مخربي عمل مي‌كنند كه يانگ آن‌ها را طرحواره‌هاي ناسازگار اوليه مي‌نامد. طرحواره طرد و رها شدگي يكي از انواع اين طرحواره‌هاي ناسازگار است كه در آن فرد دائماً به از دست دادن شريك عاطفي خود مي‌انديشد و از آن مي‌هراسد. ما در ادامه تلاش كرده‌ايم تا در اين باره توضيحات بيشتري ارائه نماييم پس با ما همراه باشيد.
منبع: طرحواره طرد و رها شدگي | راه هاي تغيير و درمان تله رها شدگي
طرحواره طرد و رها شدگي | طرحواره‌هاي ناسازگار و معناي آن‌ها
جفري يانگ نظريه پرداز و روانشناس آمريكايي است كه براي درمان اختلالات رواني و مشكلات بين فردي رويكرد طرحواره درماني را بنيان نهاد. او در اين رويكرد طرحواره‌هاي ناسازگار اوليه را اساس مشكلات درون فردي و بين فردي معرفي كرد. يانگ تعريف خود از طرحواره را اين‌گونه بيان مي‌كند كه آن‌ها الگوهاي فراگيري هستند كه بر پايه تجارب گذشته شكل گرفته‌اند و شناخت‌ها، هيجانات و احساسات عميقي را در بر دارند. طرحواره طرد و رها شدگي به طور كلي به دو دسته طرحواره‌هاي سازگار و ناسازگار طبقه بندي مي‌شوند.
در واقع يانگ معتقد است كه اگر طرحواره‌ها كاركرد مناسبي نداشته باشند و به طور بسيار فراگير تمام جنبه‌هاي زندگي را تحت تأثير قرار دهند مي‌توانند به عنوان طرحواره‌هاي ناسازگار شناخته شوند. از آنجايي كه اكثر اين‌ها در جريان تجربيات ناخوشايند دوران كودكي و نوجواني شكل مي‌گيرند به آن‌ها طرحواره‌هاي ناسازگار اوليه گفته مي‌شود. اين نظريه پرداز بر مبناي محتواي طرحواره‌ها و هسته مركزي آن‌ها، 18 طرحواره ناسازگار اوليه را شناسايي كرده است كه طرحواره "طرد و رها شدگي" يكي از آن‌هاست.
براي اطلاعات بيشتر در زمينه طرحواره درماني كليك كنيد.
طرحواره طرد و رها شدگي چيست؟
طرد و رها شدگي يكي از طرحواره‌هاي ناسازگار اوليه است كه در پي عدم برقراري دلبستگي ايمن بين كودك و مراقب اوليه شكل مي‌گيرد. در واقع تجربه روابطي ناامن با مادر مي‌تواند هسته مركزي شكل گيري اين طرحواره باشد. طرحواره طرد و رها شدگي همانند ساير طرحواره‌هاي ناسازگار اوليه حوزه‌هاي مختلفي از زندگي فرد را تحت تأثير قرار مي‌دهد كه شناخت‌ها يا همان باورهاي فردي، هيجانات و رفتارها را در بر مي‌گيرد. ما در ادامه به هريك اين حوزه به طور جداگانه پرداخته‌ايم.
شناخت‌ها و باورهاي مرتبط با با طرحواره طرد و رها شدگي
افرادي كه از كودكي طرحواره طرد و رها شدگي در ذهن آن‌ها شكل گرفته همواره باور دارند كه ديگران غير قابل پيش بيني هستند. آن‌ها در رابطه عاطفي اغلب بر اين باورند كه فرد مقابلشان هر لحظه ممكن است تركشان كند و تنهايشان بگذارد. در همين راستا اين انتظار غير واقع بينانه را از افراد مهم زندگي خود دارند كه همواره بايد در دسترس باشند و بتوانند نيازهايشان را برآورده كنند. همچنين اين افراد دائماً و به طور افراطي نياز دارند كه از حضور فرد مورد نظر خود در رابطه اطمينان حاصل كنند و دريابند كه او اين ارتباط را قطع نكرده است.
هيجانات مرتبط با طرحواره طرد و رها شدگي
افرادي كه داراي اين طرحواره ناسازگار اوليه هستند اغلب تجاربي مبني بر طرد شدن از جانب والدين دارند كه دائماً در ذهن آن‌ها تكرار شده و آزار روحي زيادي را ايجاد مي‌كند. افرادي كه با اين وضعيت درگير هستند معمولا خشم دروني زيادي را نسبت به پدر و مادر خود احساس مي‌كنند كه نيازمند درمان شدن در طي جلسات روان درماني است. همچنين اين افراد در روابط عاطفي بزرگسالي خود دائماً هيجانات ترس و اضطراب را احساس مي‌كنند چراكه از تكرار شدن وقايع گذشته مي‌ترسند و نگران اين هستند كه بازهم از جانب فردي كه بسيار دوستش دارند كنار گذاشته شوند.
براي اطلاعات بيشتر در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.
ويژگي‌هاي رفتاري فرد داراي طرحواره طرد و رها شدگي
افرادي كه ترس از دست دادن دارند و يا در اصطلاح علمي درگير طرحواره طرد و رها شدگي هستند معمولاً در روابط عاطفي خود بيش از سايرين كنترل‌گري دارند و رفتارهايي نظير حسادت و حساسيت مفرط را از خود نشان مي‌دهند. آن‌ها دائماً با رفتارهايشان مي‌خواهند تعهد فرد مقابل را بررسي كنند و از وفادار بودن او مطمئن شوند. آن‌ها همچنين اغلب از تنها بودن مي‌ترسند و در روابط نزديك نوعي چسبندگي عاطفي را از خود نشان مي‌دهند.
روش تغيير و درمان
هرگونه طرحواره ناسازگار اوليه در صورت شدت يافتن و تحت تأثير قرار دادن ابعاد مختلف زندگي نيازمند پيگيري جلسات روان درماني براي تغيير است. امروزه بسياري از درمانگران شناختي از رويكرد طرحواره درماني نيز استفاده كرده و مي‌توانند به شما كمك كنند تا بتوانيد بر ترس‌هاي خود غلبه كنيد و همچنين روابط خود را نيز از درگيري و تنش نجات دهيد. لازم به ذكر است كه طرحواره درماني براي درمان اختلالات شخصيتي و اضطرابي نيز كاربرد فراواني دارد.
درمانگران با ايجاد فضايي امن و پذيرش نامشروط مراجع به او كمك مي‌كنند تا بتواند آرامش رواني خود را در طول جلسات حفظ كند و به تدريج با ترس‌هاي خود مواجه شود. توجه به اين نكته بسيار اهميت دارد كه بدانيد طرحواره‌ها در طول سال‌ها شكل گرفته‌اند و تحكيم يافته‌اند درنتيجه نمي‌توانيد انتظار داشته باشيد كه در يك جلسه يا ملاقاتي كوتاه با روانشناس بهبود يابند. براي تغيير اين مسئله شما نيازمند پيگيري منظم تعداد خاصي از جلسات روان درماني هستيد و لازم است تلاش كنيد تا مواردي را كه به واسطه روانشناس مي‌آموزيد در طول زندگي روزمره به كار ببنديد تا بتوانيد تأثيرات مثبت آن‌ها را مشاهده كنيد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه اختلالات شخصيت كليك كنيد.
سؤالات متداول
- چرا طرحواره طرد و رها شدگي تحت عنوان رها شدگي/ بي‌ثباتي شناخته مي‌شود؟
زيرا در اين شرايط فرد معتقد است كه افراد مهم زندگي او از ثبات كافي برخوردار نيستند و در نتيجه ممكن است هر لحظه او را ترك كنند.
- آيا ممكن است چند طرحواره ناسازگار به طور همزمان در يك فرد وجود داشته باشد؟
بله. در واقع همان طور كه بسياري از افراد به طور همزمان از چند اختلال يا وضعيت رواني دشوار رنج مي‌برند ممكن است كه با طرحواره‌هاي ناسازگار مختلفي نيز درگير باشند. اين شرايط اغلب پيچيدگي و دشواري درمان را مضاعف مي‌كند و به پيگيري منظم جلسات روان درماني نياز دارد.
براي دريافت مشاوره در زمينه طرحواره طرد و رهاشدگي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: طرحواره طرد و رها شدگي | راه هاي تغيير و درمان تله رها شدگي