اختلال ساختگي نوعي از اختلال رواني است كه با علائم و نشانه‌هايي مانند تقليد عمدي نشانه‌هاي رواني يا جسماني همراه است و باعث مي‌شود فرد انگيزه اتخاذ نقش يك بيمار را در رفتار خود داشته باشد. همراه با اين اختلال مشكلات روان پزشكي ديگري مانند اختلالات شخصيت و يا اختلالات مرتبط با مواد نيز ممكن است به وجود بيايد. از علل اين بيماري مي‌توان به پيوند نامطلوب و ايمن بين مادر و فرزند اشاره كرد. همچنين براي درمان آن بايد توجه داشته باشيد كه درمان‌هاي دارويي تاثيري بر روند بهبودي ندارند و بايد بر كنترل و اداره بيمار تاكيد شود. در ادامه به بررسي بيشتر علل، علائم و درمان اختلال ساختگي خواهيم پرداخت پس تا انتها همراه ما باشيد.
منبع: اختلال ساختگي | علل، علائم و درمان اختلال ساختگي
اختلال ساختگي
اختلال ساختگي در واقع هنگامي رخ مي‌دهد كه فرد به صورت آگاهانه نقش بيمار را برعهده مي‌گيرد و اضطراب و تعارض‌هاي دروني به شكل بيماري‌هاي ساختگي و جسمي خود را نشان مي‌دهند. برخلاف افراد متمارض كه به دنبال اهداف مادي هستند، هدف بيماران دچار اختلال ساختگي دريافت مراقبت هيجاني است. اين بيماران براي دست يافتن به نقش بيمار، به حيله‌گري روي مي‌آورند.
در اختلال ساختگي، افراد نشانه‌هايي را از خود بروز مي‌دهند كه هدف از آن، كسب نفع خاصي نيست، بلكه قصد دارند نقش بيمار را حفظ كنند. اين نشانه‌ها مي‌تواند جسماني يا رواني و يا تركيبي از هر دو باشند. آنچهاختلال ساختگي را بسيار جالب مي‌سازد اين است كه فرد انگيزه پنهاني، مانند كسب منفعت مالي يا اجتناب از مسئوليت‌ها را ندارد بلكه اين افراد از بيمار بودن لذت مي‌برند و براي اينكه بيمار به نظر برسند يا خود را بيمار كنند، دست به هر كاري مي‌زنند. توجه داشته باشيد كه اين اختلال نام‌هاي ديگري نيز دارد كه مي‌توان به اعتياد به بيمارستان، اعتياد به جراحي‌هاي متعدد و سندروم بيمار حرفه‌اي اشاره كرد.
براي آشنايي بيشتر در زمينه اختلالات اضطرابي كليك كنيد.
علل اختلال ساختگي
از جمله علل اين اختلال مي‌توان به سوءاستفاده جنسي در دوران كودكي اشاره كرد. همچنين در بيشتر اين افراد سابقه خانوادگي اين اختلال قابل مشاهده است. اين اختلال به صورت وسواسي بوده ولي رفتارهاي شخص از اين نظر كه عمدي و هدفدار است، ارادي تلقي مي‌شود و ممكن است با نشانه‌هاي روانشناختي مانند افسردگي، توهمات، علائم تجزيه‌اي و تبديلي و رفتارهاي عجيب و غريب همراه باشد.
از ديگر علل آن مي‌توان به رابطه ميان كودك و والدين اشاره كرد. در واقع افراد دچار اختلال ساختگيبراي بازآفريني پيوند مطلوب و مثبت با والدين، براي نياز به محبت و مقبوليت و همچنين برآورده شدن نياز، اين رفتار را انجام مي‌دهند در صورتي كه فرد منتظر برآورده شدن آن نيست.
انواع اختلالات ساختگي
اختلال ساختگي با علائم روانشناختي بيشتر
در اين نوع از اختلال فرد مي‌كوشد نوعي بيماري رواني همچون اسكيزوفرني را تقليد كند. معمولا افراد اظهارات پوچي دارند و توهمات خود را گزارش مي‌كنند كه از واقعيت بسيار دور هستند كه به آن سندرم گانسر مي‌گويند. در واقع سندرم گانسر اختلال بحث برانگيزي است و در زندانياني ديده مي‌شود كه پاسخ تقريبي به سوالات داده و به اصطلاح از پهلوي مطلب رد مي‌شوند. براي مثال وقتي در مورد رنگ ماشين آبي رنگي از آن‌ها سوال مي‌شود پاسخ مي‌دهند (قرمز). با اين حال بيماران مبتلا به اختلال ساختگي با علائم و نشانه‌هاي عمدتا روانشناختي نيز ممكن است عمدا جواب‌هاي تقريبي به سوالات بدهند.
اختلال ساختگي با علائم فيزيكي بيشتر
همانطور كه از نام آن نيز پيداست افراد با اين نوع اختلال سعي دارند كه عمدا علائم فيزيكي از قبيل درد در قفسه سينه، تب و يا مشكلات معده از خود بروز مي‌دهند.
اختلال ساختگي با هر دو علائم فيزيكي و رواني
اين افراد سعي برآن دارند كه هر دو علائم فيزيكي و رواني را به صورت ساختگي در خود نشان دهند و همزمان اين اتفاق رخ مي‌دهد و تفاوتي ندارد كه كدام علائم ابتدا به وجود آمده است.
اختلالات ساختگي تحميل شده به ديگران
يكي از موارد استثنا، اختلال تحميل شده به ديگران است. والدين مبتلا تظاهر مي‌كنند كه بسيار دلسوز و فداكار هستند و شديدا خود را وقف امور فرزند خود كرده‌اند كه البته ديگران نيز از اين والدين تعريف و تمجيد مي‌كنند ولي پشت پرده ماجرا، والدي حضور دارد كه عمداً بيماري‌هاي جسمي و رواني در فرزند خود ايجاد مي كند و هدف آن صرفاً اين است كه خودش مورد توجه ديگران قرار گيرد! اين حالت ممكن است باعث ايجاد امراضي مهم در كودك يا حتي منجر به مرگ كودك نيز شود.
علائم اختلال ساختگي
علائم اصلي بيماران مبتلا به اختلال ساختگي، توانايي اين افراد در بروز استادانه علائم جسماني است به گونه‌اي كه باعث مي‌شود از بيمارستان پذيرش بگيرند و بستري شوند. اين بيماران براي تاييد سابقه خود ممكن است علائم را تقليد كنند. افراد مبتلا به اختلال ساختگي از انواع اختلالاتي كه باعث بستري شدن در بيمارستان مي‌شود آگاه هستند تا بتوانند دكتران را فريب دهند.
يكي از ويژگي‌هاي افراد مبتلا به اختلال ساختگي اين است كه آن‌ها تاريخچه مفصل روانپزشكي براي خود شرح مي‌دهند و دروغ پردازي و شيادي در رفتار خود نشان مي‌دهند. بايد بدانيد كه بسياري از اين بيماران هويت روشني نداشته و خودانگاره ضعيفي دارند.
براي آگاهي بيشتر در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.
ميزان شيوع در افراد جامعه
اختلال ساختگي در حدود يك درصد از بيماراني كه به بيمارستان‌هاي عمومي مراجعه كرده‌اند مشاهده مي‌شود. اين افراد معمولاً سفيد پوست‌ها، افراد ميان‌سال، بيكاران جامعه، افراد مجرد و كساني كه فاقد دلبستگي‌هاي قابل توجه اجتماعي يا خانوادگي هستند مي‌باشند. جالب است بدانيد كه بيشتر مبتلايان زنان هستند. اين بيماري در كاركنان مراكز بهداشتي و درماني شايع‌تر است چراكه زيربناي روان‌پويشي اختلالات ساختگي به خوبي درك نشده است. همچنين بيماراني كه در خود اعمال خود جرحي شديد ايجاد مي‌كنند ممكن است ساختار شخصيتي آزارخواه داشته باشند.
درمان اختلالات ساختگي
اختلال ساختگي به طور مشخص در اوايل بزرگسالي شروع مي‌شود و اين اختلال براي بيماران ناتوان كننده است و اغلب سبب آسيب‌هاي جدي يا واكنش‌هاي نامطلوب ناشي از درمان مي‌شود. سير بستري‌هاي مكرر يا دراز مدت، به طور آشكار با كار حرفه‌اي هدفمند و روابط بين فردي ناسازگار است. در بسياري از موارد پيش آگهي خوب نيست و هيچ درمان رواني خاصي در رفع اختلال ساختگي موثر نبوده است بنابراين بهتر است درمان روي اداره بيمار متمركز شود تا سعي بر معالجه كامل آن داشته باشيم. همچنين كمك گرفتن از يك روانشناس و متخصص در زمينه اختلالات رواني و كنترل اضطراب مي‌تواند به بهبود مشكل كمك كند.
براي شناخت بيشتر در زمينه مشاوره كنترل استرس و اضطراب كليك كنيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال ساختگي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.