بسياري از والدين در جلسات مشاوره اين سوال را مطرح مي‌كنند كه رفتار صحيح با نوجوان چگونه بايد باشد؟ نوجواني يك مرحله حساس براي هر فرد است چرا كه همزمان با سن بلوغ و دوران هويت يابي در نوجوان است. والدين بايد رفتار صحيح با نوجوان را بدانند و از اشتباهات رايجي مانند ايجاد محدوديت‌ها، نظارت مستقيم و تحقير دوستان نوجوان خود پرهيز كنند چراكه يك رفتار اشتباه از سوي والدين مي‌تواند باعث ايجاد اختلالات مختلفي از جمله شخصيت، افسردگي و اختلالات كنترل تكانه شود و نوجوان را به خطر بياندازد. همچنين با كمك گرفتن از روانشناسان، افزايش اطلاعات درباره دوران نوجواني و آگاهي از تاثيرات فضاي مجازي به بهبود روابط ميان خود و فرزندتان كمك كنيد. در ادامه قصد داريم به بررسي بيشتر اين موضوع بپردازيم پس با ما همراه باشيد.
منبع: رفتار صحيح با نوجوان | نحوه برخورد با نوجوانان را بياموزيم
رفتار صحيح با نوجوان
رفتار صحيح با نوجوان اهميت بسياري دارد چرا كه نوجواني، مرحله‌اي است كه همزمان با بلوغ اتفاق مي‌افتد. اين دوره حساس مي‌تواند شخصيت فرد را شكل دهد و بر آينده او تاثير بگذارد. به عبارت ديگر رفتاري كه والدين با فرزندان نوجوان خود دارند، پيش بيني كننده رفتارهاي آينده آن‌هاست. شما با رفتارهاي خوب و بدتان شخصيت نوجوان خود را شكل مي‌دهيد و باعث مي‌شويد كه او ياد بگيرد در سال‌هاي بعد چگونه با ديگران رفتار كند.
نوجوانان به دليل حساسيت‌هاي خاصي كه دارند، ممكن است به خاطر رفتارهاي اشتباه والدين عزت نفس و اعتماد به نفس پاييني داشته باشند كه قطعا در سال‌هاي آينده تاثير بسزايي روي آن‌ها خواهد گذاشت. با رفتار صحيح، مي‌توانيد به نوجوان‌تان بگوييد كه هميشه و در هر شرايطي او براي شما عزيز و دوست داشتني است و مي‌تواند روي حمايت شما حساب كند. با اين كار اعتماد به نفس و نياز به امنيت را در او تامين مي‌كنيد و او را انسان بالغي بار مي‌آوريد.
براي اطلاعات بيشتر در زمينه رفتار صحيح والدين با فرزندان در سن بلوغ كليك كنيد.
رفتار صحيح با نوجوان | اشتباهات رايج در رفتار با نوجوان
بعضي از والدين، خواسته يا ناخواسته در رابطه خود با فرزندشان دچار اشتباهاتي مي‌شوند. اين اشتباهات در نوجواني مي‌تواند عواقب و پيامدهاي جبران ناپذيري در سال‌هاي بعدي به دنبال داشته باشد. مهم‌ترين اشتباهات والدين شامل موارد زير هستند.
1- عدم آشنايي با ويژگي‌هاي دوران نوجواني
اكثر خانواده‌ها، اطلاعات كافي درباره خصوصيات و ويژگي‌هاي اين دوره ندارند بنابراين درك خوبي از رفتارها و شرايط نوجواني نداشته و نمي‌توانند رفتار مناسبي با آن‌ها داشته باشند. آشنا نبودن با اين دوره باعث مي‌شود كه رفتار آن‌ها را پاي اقتضاي سن‌شان نگذارند و با آن‌ها نزاع كنند. سعي كنيد درباره اين دوره بيشتر بدانيد و آن‌ها را درك كنيد. مثلا اگر آگاهي‌تان بيشتر باشد، مي‌دانيد كه نياز به استقلال و اظهار نظر كردن در اين دوره كاملا طبيعي و بخش از فرايند رشد در آن‌هاست.
2- قطع كردن ارتباط با نوجوان
اگر دوست داريد كه بتوانيد فرزند نوجوان خود را خوب تربيت كنيد، بهتر است بدانيد اولين قدم، داشتن يك ارتباط خوب است. اگر ارتباط خوبي با نوجوان‌تان داشته باشيد به او مي‌فهمانيد كه دوست او هستيد، به او كمك خواهيد كرد، مراقبش هستيد و مي‌تواند در هر موردي از شما مشورت بگيرد. اشتباهي كه بيشتر والدين دچار مي‌شوند اين است كه ارتباط خود را با آن‌ها قطع مي‌كنند. پيامد اين كار، شروع پنهان كاري‌ها و دروغ گويي خواهد بود چرا كه حس اعتماد بين شما ايجاد نشده و او از شما فاصله زيادي خواهد گرفت.
براي آشنايي بيشتر در زمينه تربيت نوجوان كليك كنيد.
3- نظارت مستقيم
والدين در سنين 2 تا 6 سال فرزندشان، براي كنترل و مديريت آن‌ها نظارت مستقيمي دارند كه البته اين خيلي خوب است. اما با فرا رسيدن سنين نوجواني بايد بدانيد كه اين كار ديگر جواب نمي‌دهد و بايد فراموشش كنيد. اگر نوجوانان متوجه نظارت مستقيم شما بشوند، نه تنها ناراحت مي‌شوند و خوششان نمي‌آيد، بلكه احتمال دارد واكنش تندي به شما نشان دهند. طبيعي است كه نوجوان، فكر مي‌كند شما قصد تجاوز به حريم شخصي‌اش را داريد و مي‌خواهيد او را كنترل كنيد.
4- لجبازي و عدم پذيرش اشتباه به جاي رفتار صحيح با نوجوان
نوجوانان نگاه انتقادي و بسياري تيزي دارند پس به سرعت اشتباهات شما را متوجه خواهند شد. در صورتي كه اشتباه كرديد آن را بپذيريد و به اشتباه خود اعتراف كنيد. مطمئن باشيد كه اين كار به اعتبار و احترام شما آسيبي نخواهد زد. حتي مي‌توان گفت كه نوجوان از اين رفتار خوشنود خواهد شد و به دليل فروتني‌تان احترام بيشتري به شما مي‌گذارد. از طرف ديگر شما با اينكار به فرزند خود مي‌آموزيد كه هيچكس بدون خطا نيست و او نيز در برابر اشتباهات خود كوتاه مي‌آيد.
5- جلوگيري از رشد هويت شخصي نوجوان
فرزندان علائق و استعدادهايي جدا از والدين خود دارند. اگر والدين بخواهند فرزندشان را مطابق با علايق خود تربيت كنند به جايي نخواهند رسيد و در نهايت يكي از طرفين آسيب مي‌بيند. پس بهتر است علائق فرزندتان را پيدا كرده و او را حمايت كنيد تا هويت شخصي مخصوص به خود را پرورش دهد. فرزنداني كه از طرف والدين خود حمايت مي‌شوند بيشترين ميزان رشد و شكوفايي را تجربه مي‌كنند.
6- عدم پذيرش دوستان فرزند نوجوان‌تان
نوجوانان اهميت بسيار زيادي به دوستان خود مي‌دهند. تحقير دوستان نوجوان يكي از بزرگ‌ترين اشتباهات والدين است چرا كه با اينكار بي كفايتي در ارزيابي و تصميم گيري را به فرزند خود القا مي‌كنند. دوستان فرزندتان را بپذيريد و با نظارت و اعمال محدوديت اجازه معاشرت با آن‌ها را بدهيد. اگر فكر مي‌كنيد كه واقعا دوستان او مناسب نيستند دليل خود را به فرزندتان بگوييد و از او بخواهيد كه نظر خود را در مورد اين ويژگي دوستانش بيان كند.
6- عدم آگاهي از چالش هاي رشدي فرزندان
در مورد دوره نوجواني و تغييرات اين دوره اطلاعات كسب كنيد. با كسب اطلاعات متوجه خواهيد شد كه بسياري از رفتارهاي عجيب او كاملا طبيعي است و با مرور زمان از بين مي‌رود. اما در غير اين صورت بحث و دعوا ميان شما بيشتر خواهد شد و مشكلات افزايش مي‌يابد.
براي شناخت بيشتر در زمينه نوجوان كليك كنيد.
چگونگي رفتار صحيح با نوجوانان
1- قدم اول در رفتار صحيح با نوجوان ، او را درك كنيد
احساساتشان را درك كنيد و همدلانه به گره‌هاي زندگي‌اش نگاه كنيد. اقتضاي سن آن‌هاست كه شما را به چالش بكشند، زياد حرف بزنند و استقلال‌شان را به رخ‌تان بكشند. پس به جاي ناراحت شدن، با آن‌ها درباره اين احساساتشان صحبت كنيد و بگوييد احساسش را درك مي‌كنيد.
2- ابراز احساسات كنيد
نوجوانان در اين دوره دچار بحران عاطفي مي‌شوند. نياز به دوست داشته شدن در آن‌ها بالا مي‌رود و نياز بيشتري به ابراز علاقه از طرف والدين دارند. جمله "دوستت دارم" را به شكل‌هاي مختلف و به صورت مكرر به او بگوييد و تاكيد كنيد كه چه جايگاه ارزشمندي در زندگي شما دارند.
3- براي داشتن رفتار صحيح با نوجوان او را تحسين كنيد
سعي كنيد در مقابل اطرافيان از او تعريف و تمجيد كنيد. نقاط قوتش را تحسين كنيد و بگوييد فرزند فوق العاده‌اي داريد. حتي در خلوت خودتان هم نقاط مثبش را بازگو كنيد تا بداند شما حواستان به خوبي‌ها و رفتارهاي درستش هست.
4- پاداش دادن را فراموش نكنيد
معمولا نوجوانان پيش داوري‌هاي منفي‌اي درباره والدين خود دارند و فكر مي‌كنند آن‌ها در هر لحظه قصد تنبيه كردنشان را دارند پس شما باهوش باشيد و زيركانه عمل كنيد. تنبيه كردن در اين دوره اصلا جواب خوبي نمي‌دهد و فقط فاصله و شكاف بين شما را زياد مي‌كند. در عوض مي‌توانيد با دادن پاداش نقاط قوتش را تقويت كنيد. مثلا به جاي اينكه به خاطر كم شدن نمره رياضي، قرار با دوستانش را كنسل كنيد، مي‌توانيد براي بالا رفتن نمره رياضي‌اش جايزه تعيين كنيد يا به خاطر مسئوليت پذيري خوبي كه داشته است او را به سينما ببريد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه مديريت اشتباهات نوجوان كليك كنيد.
5- برايش وقت بگذاريد
به صورت روزانه يا هفتگي برايش وقت بگذاريد. باهم صحبت كنيد، به گردش برويد، فيلم ببنيد و حتي آشپزي كنيد. با اين كار حس ارزشمندي و عزت نفس او را تقويت مي‌كنيد.
6- براي داشتن رفتار صحيح با نوجوان شنونده خوبي باشيد
ممكن است پيش بيايد كه فرزندتان برايتان از اتفاقات روزمره‌اش صحبت كند، چيزي را تعريف كند و يا قصد مشورت گرفتن داشته باشد. بهترين كاري كه مي‌توانيد بكنيد اين است كه مهارت خوبي در گوش دادن داشته باشيد. او را متوجه كنيد كه تمام حواستان به حرف‌هاي اوست و برايتان مهم است كه چه چيزي قرار است برايتان تعريف كند.
7- خواسته‌هاي خود را به صورت سوال مطرح كنيد
همه انسان‌ها نسبت به امر و نهي حساس هستند و از اين كار خوششان نمي‌آيد. اين احساسات در نوجوانان بيشتر است به طوري كه اگر شما خواسته‌هايتان را به صورت امري بيان كنيد امكان عمل كردن نوجوان به آن بسيار كم است. در اين مورد بهتر است كه خواسته‌ها به صورت سوال مطرح شود چرا كه اينگونه به او قدرت تصميم گيري خواهيد داد. مثلا بگوييد كه مي‌تواني اين كار را انجام دهي؟ در اين صورت امكان جواب دادن فرزندتان بسيار افزايش مي‌يابد.
رفتار صحيح با نوجوان | راهكارهاي موثر براي بهبود روابط ميان والدين و نوجوان
درباره تاثير فضاي مجازي و رسانه آگاهي داشته باشيد
در دنياي امروز نوجوانان بسياري از وقت خود را در فضاي مجازي مي‌گذرانند و در صورت عدم كنترل والدين با آسيب‌هاي جدي مواجه خواهند شد. البته اين بدان معني نيست كه استفاده فرزندتان از فضاي مجازي را كاملا قطع كنيد. حتي اينكار نتيجه كاملا عكسي خواهد داشت و باعث سرشكستگي و دلخوري فرزندتان خواهد شد. به نوجوان اجازه استفاده از فضاي مجازي را بدهيد اما زمان و نحوه استفاده او را كنترل كنيد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه تاثيرات رسانه بر نوجوانان كليك كنيد.
اطلاعات خود را از اين دوران بالا ببريد و بروز باشيد
نوجواني همان طور كه براي والدين سخت است، براي نوجوانان نيز ناراحتي‌هاي بسيار زيادي به همراه دارد. اطلاعات خود را در اين زمينه بالا ببريد تا بهترين واكنش را به نگراني‌هاي فرزندتان نشان دهيد. مثلا نوجوانان تغييرات جسمي و ظاهري بسياري را تجربه مي‌كنند و نسبت به اين تغييرات بسيار نگران و حساس مي‌شوند. در اين شرايط شما مي‌توانيد با تعريف كردن خاطرات دوره نوجواني خود كمي از نگراني‌هايش را كاهش داده و رابطه ميان‌تان را تقويت كنيد.
كمك گرفتن از روانشناس و متخصص
مشاوره به والدين كمك مي‌كند كه به بهترين صورت با فرزند نوجوان خود ارتباط برقرار كنند. در بسياري از مواقع والدين و فرزندان به دليل تفاوت‌هاي زياد نمي‌توانند يكديگر را درك كنند. در اين شرايط مشاوره مانند يك پل ارتباطي عمل مي‌كند و راه‌هاي برقراري ارتباط را به هر دو طرف آموزش مي‌دهد.
براي اطلاع بيشتر در زمينه روانشناسي نوجوان كليك كنيد.
سوالات متداول درباره رفتار صحيح با نوجوان
- فرزند نوجواني دارم كه مرا زياد بوس مي‌كند. چه بايد بكنم؟
همان طور كه در مطلب بالا گفتيم، نوجوانان نياز به عشق و علاقه بيشتري در اين دوره دارند. فرزند شما با بوسيدتان، نيازهاي عاطفي‌اش را تامين مي‌كند. بهتر است مقاومت نكنيد و شما هم صورتش را ببوسيد، او را در آغوش بكشيد و جملات محبت آميز بگوييد.
- چطور رفتارهاي نوجوانم را كنترل كنم تا بتوانم او را درست تربيت كنم؟
با او دوست باشيد و حس اعتماد بين‌تان را زياد كنيد. با اين كار، او به شما اعتماد مي‌كند و بيشتر زندگي شخصي‌اش را برايتان تعريف مي‌كند. درباره مسائل‌اش از شما مشورت مي‌گيرد و مي‌داند كه شما حامي او هستيد. همان طور كه گفتيم كنترل مستقيم را فراموش كنيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه رفتار صحيح با نوجوان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: رفتار صحيح با نوجوان | نحوه برخورد با نوجوانان را بياموزيم