علل خودكشي به اندازه تمام انسانها گسترده بوده و هر كس دليل خاص خود را براي رهايي از اين دنيا دارد. اين سؤال هميشه به وجود ميآيد كه يك فرد به چه نقطهاي از رنج و عذاب ميرسد كه هم جرات و هم قصد پايان دادن ارادي به زندگي خود يعني خودكشي را پيدا ميكند. ثروتمند و فقير، كارگر و كارفرما، پير و جوان، همه و همه گاهي ممكن است به مرحله خودكشي برسند. اما علت خودكشي هر چه كه باشد هميشه منجر به وقوع خودكشي نميشود. اگر احساس ميكنيد در اطراف شما كسي نشانهاي از خودكشي دارد، بهتر است با مطالعه اين مقاله به برخي از مهمترين علل خودكشي پي ببريد. با برطرف كردن اين علل ميتوانيد به فرد در معرض خطر كمك كنيد و يا با در ميان گذاشتن موضوع با افراد متخصص با راههاي پيشگيري از خودكشي آشنا شويد.
منبع: علل خودكشي | راه هاي پيشگيري از خودكشي را بياموزيد
پيش از علل ماهيت خودكشي را بشناسيد
خودكشي انفراديترين تصميم زندگي انسان است. در خودكشي فرد به جايي ميرسد كه ديگر زندگي و اين دنيا را نميخواهد و يا در جستجوي زندگي بهتر يا به دنبال پايان شكنجه است. نكتهاي كه در تمام اين افراد بارز است، خسته شدن از زندگي و ناتواني در تحمل شرايط است. مسائلي كه در اين مطلب به آن خواهيم پرداخت، دلايلي است كه فرد را از زندگي خسته ميكند و به قولي عطاي آن را به لقايش ميبخشد؛ در نتيجه اقدام به خودكشي ميكند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه خودكشي كليك كنيد.
علل اصلي خودكشي چيست؟
علل خودكشي مثل راههاي آن متفاوت است. هركس مشكلات زندگي خود و توانايي سازگاري متفاوتي دارد اما اصليترين علل خودكشي به شرح زير است:
1- نداشتن مهارت سازگاري
به دليل ناتواني در مقابله با شرايط و اتفاقات آسيب زا، ممكن است افراد براي مقابله تصميم به خودكشي بگيرند. به دليل ضعف تربيتي والدين و سيستم غلط آموزش و پرورش، كودكان در سنين پايين مهارتهاي مقابله اي، مهارت سازگاري و مهارتهاي زندگي را نميدانند و در شرايط سخت تصميم به خودكشي ميگيرند.
2- اختلالات رواني
تجربه اختلالات رواني و يا داشتن سابقه خانوادگي اختلالاتي مثل افسردگي، دوقطبي، جنون آني، اضطرابي و ... يكي از علل اصلي خودكشي است. به دليل ناآگاهي افراد از شكل بروز بيماريهاي خلقي، معمولا زمان مناسب براي درمان را از دست ميدهند. بيماريهاي روحي مثل بيماريهاي جسمي درد ندارد و با پرخاشگري، بي حوصلگي، خواب نامناسب، غمگيني، انزوا و ... خود را نشان ميدهد. واكنش ديگران به اين رفتارها حتي توهين آميز و سركوب كننده ميباشد، اما در مقابل دردهاي جسمي اكثرا ترحم و توجه دريافت ميشود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه افسردگي كليك كنيد.
3- خشم شديد
گاهي اوقات خشم و ناراحتي شديد فرد، باعث ميشود او به جايي برسد كه نخواهد ديگر در زندگي بماند. او به جاي تخريب فردي كه اشتباه كرده، خود را از بين ميبرند. آموزش مهارتهاي كنترل خشم براي كاهش اين نوع خودكشي بسيار لازم به نظر ميرسد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه كنترل خشم كليك كنيد.
4- بيماريهاي جسمي
كساني كه از بيماريهاي شديد جسمي رنج مي برند يا طي يك حادثه، نقص شديد عضوي پيدا كردهاند، در معرض خطر اقدام به خودكشي هستند. اين افراد نميتوانند با زندگي جديد كنار بيايند و به حدي ميرسند كه تحمل بيماري از توانايي آنها خارج است. نااميدي، افسردگي و بي انگيزگي براي ادامه زندگي آنها را اقناع به خودكشي ميكند.
5- ارتباطات ناسالم
روابط دوستانه و عاشقانه آسيب زا با افرادي كه وضعيت رواني با ثباتي ندارند باعث آسيب ديدن روان فرد و تغيير نگرش او نسبت به زندگي ميشود. ارتباطات ناسالم خطر خودكشي نوجوانان را بيشتر ميكند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه خودكشي نوجوانان كليك كنيد.
6- سوءمصرف مواد مخدر
سابقه مصرف مواد مخدر ارتباط زيادي با خودكشي دارد. بار رواني مصرف مواد مخدر، توهمهاي ناشي از مصرف، عدم كنترل خود و واكنش قهري ديگران باعث ميشود فرد براي فرار از پيامدهاي اعتياد، اقدام به خودكشي كند.
7- نااميدي از مهمترين علل خودكشي
شرايط بحراني اقتصادي و فرهنگي يك جامعه باعث ميشود كه افراد، به سختي خود را نسبت به آينده اي روشن اميدوار كنند. نابرابري، تبعيض، بيكاري و امثال اين مشكلات، باعث احساس ياس شده و فرد حس ميكند هيچكاري از دستش بر نخواهد آمد و هيچ شانسي براي موفقيت ندارد.
8- برخي ديگر از دلايل شامل
- شكست خوردن متعدد در تجارب زندگي
- سابقه خانوادگي خودكشي
- مرگ يك عزيز
- از دست دادن يك رابطه مهم
- از دست دادن شغل
- احساس شديد حقارت
- تجربه مورد تجاوز قرار گرفتن يا سوء استفاده جنسي و جسمي (براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه سوء استفاده جنسي كليك كنيد.)
بررسي علل خودكشي پيش از وقوع حادثه
برخي از علائمي كه با ديدن آنها بايد واكنش مناسب نشان دهيد در ادامه آورده شده است. در برخورد با بيمار خودكشي بيشتر بايد به نشانههاي زير توجه كنيد. اما گاهي ميبينيم كه فردي بدون هيچ علامت و نشانه اي و به ظاهر در كمال سلامت، خود را ميكشد و هيچ پيش بيني را ممكن نميكند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه برخورد با بيمار خودكشي كليك كنيد. در هر صورت برخي از علائم هشدار دهنده خودكشي كه قابل شناسايي هستند عبارتند از:
- داشتن علائم افسردگي (براي كسب اطلاعات در زمينه علائم افسردگي كليك كنيد.)
- خروج از جمع دوستان و خانواده
- ناراحتي و نااميدي
- عدم علاقه به فعاليتهاي لذت بخش قبلي يا بي حسي نسبت به اتفاقات اطراف
- تغييرات فيزيكي مثل عدم انرژي، خواب نامنظم، تغيير در اشتها و وزن
- از دست دادن اعتماد به نفس و داشتن نظرات منفي در مورد خود
- صحبت زياد درباره مرگ، جهان پس از مرگ، فلسفه زندگي و خودكشي
- انجام شديد برخي فعاليتهاي شخصي مثل نظم دادن به اموال، شرايط بيمه و ...
راه هاي پيشگيري و رفع علل خودكشي
در برخي از موارد، تشخيص فردي كه قصد خودكشي دارد بسيار دشوار است. تمام شرايط طبيعي به نظر ميرسد اما به محض مشاهده هريك از شرايط هشدار دهنده، بايد اقدامات زير را انجام دهيد. حتي در شرايط عادي نيز اين اقدامات لازم است اما در شرايط بحراني بسيار ضروري خواهد بود:
1. روان درماني راهي موثر در رفع علل خودكشي
بسيار مهم است كه در صورت مشاهده عوارض اختلالات رواني، به خصوص افسردگي، حتما بلافاصله به روانشناس مراجعه كنيد. شايد شما فكر كنيد كه اين رفتارها نشانه بلوغ يا نشانه جلب توجه است، اما اين فكر نشانه ناآگاهي و عدم توانايي شما در ارتباط موثر با فرزندتان است. بنابراين مشكلات رواني را جدي بگيريد و براي درمان آن اقدام كنيد. مشاوره افسردگي ضروري بوده و در نظر داشته باشيد كه هزينههاي روان درماني بسيار ناچيزتر از هزينههاي تحميلي ثانويه خواهد بود.
2. پيشگيري از خودكشي با دارو درماني
گاهي اوقات مشكلات به حدي است كه فرد نياز به استفاده از دارو دارد. در اين گونه موارد با تشخيص پزشك و روان پزشك و كمك روانشناس، داروهاي مناسب براي كنترل وضعيت خلقي و مكانيزمهاي مغزي فرد تجويز خواهد شد. به همراه دارو درماني نياز است روانشناس دائم وضعيت رواني فرد را تحت نظر داشته باشد تا از خودكشي احتمالي جلوگيري كند.
3. توجه مثبت نامشروط
گاهي پاسخ «خوبم» ديگران نسبت به احوال پرسي شما دقيقا معني اصلا خوب نيستم ميدهد اما شما متوجه نميشويد. خيليها ميگويند خوب هستند چون حوصله و رغبتي براي پاسخ دادن يا حرف زدن با شما را ندارند. به آنها نزديك شويد، بدون قضاوت و با توجه مثبت نامشروط با آنها برخورد كنيد.
4. پيگشيري از خودكشي با آموزش توانايي سازگاري
آموزش توانايي سازگاري توسط روانشناس و متخصص، براي همه افراد مهم است، مخصوصا كساني كه زمينه انجام خودكشي را در آن ها حس ميكنيد. فرد بايد بداند نسبت به شرايط سخت چگونه رفتار كند و چگونه به بحرانها واكنش نشان دهد. خودكشي در مقابل تمام شدن يك رابطه عاطفي سطحي و كوتاه مدت، و يا خودكشي بخاطر مشروط شدن در دانشگاه قطعا راه حل مناسبي نيست. مهارتهاي حل مسئله به افراد كمك ميكند تا در زمانهاي بحراني با ديد بهتري به موضوع نگاه كنند.
5. داشتن ارتباطات سالم
هركس در زندگي افرادي را نياز دارد كه او را دوست داشته باشند و به او اهميت دهند. داشتن خانواده مهربان و دلسوز، داشتن دوستان فداكار و صميمي و داشتن يك رابطه عاشقانه كامل و لذت بخش، همه و همه به فرد مستعد، انگيزه ادامه زندگي، حتي در شرايط سخت را خواهد داد.
6. داشتن هدف و انگيزه
مهمترين علت خودكشي بي انگيزگي است. لازم است كه صحبتهاي عزيزانتان درباره آينده و نااميدي او را جدي بگيريد. علل بي انگيزگي او را كشف كرده و از متخصص براي راهنمايي كمك بگيريد. داشتن يك شغل مناسب، انجام فعاليتهاي هنري و ورزشي و انگيزههاي تحصيلي، ميتواند به فرد براي ادامه زندگي محرك كافي را بدهد. درمانهاي شناختي نيز به فرد براي اصلاح تفكر نسبت به زندگي و تغيير نگرشهاي منفي بسيار لازم است.
معمولا كسي كه اقدام به خودكشي ميكند، مدتها درباره آن فكر كرده و براي اقدام به خودكشي برنامه ريزي ميكند. بنابراين ناديده گرفتن صحبتها و نشانههاي خودكشي موضوعي را حل نميكند. بسياري از خانواده ها با وجود نشانه هاي خودكشي به آن اهميت نداده و تنها پس از ارتكاب آن به فكر درمان و حل مسئله ميافتند. حتي اگر فرد از خودكشي جان سالم به در ببرد آسيبهاي جبران ناپذيري به جسم خود ممكن است وارد كرده باشد. بنابراين پيشگيري از خودكشي اهميت بيشتري پيدا ميكند.
ضرورت كمك گرفتن از مشاور و روانشناس
در بسياري موارد اقدام براي خودكشي و پرورش دادن افكار خودكشي به وجود اختلال افسردگي در افراد مربوط ميشود. افسردگي بيماري است كه بدون بهرهمندي از روشهاي روان درماني و جلسات مشاوره قابل درمان نيست و در صورت خود درماني علائم آن هر چند وقت يك بار با شدت بيشتري بر ميگردد و در نهايت ممكن است پيامدهايي همچون خودكشي را به دنبال داشتهباشد. متخصصان مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي با بهرهمندي از متخصصان و مشاوران مجرب در اين زمينه به شما كمك ميكنند تا به ريشهيابي مشكلات و حل سازگارانهي آنها در خود و يا اعضاي خانودتان بپردازيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه علل خودكشي و راه هاي پيشگيري از خودكشي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.