معمولا زوجين براي به دنيا آوردن فرزند دوم خود با نگراني‌هايي مواجه مي‌شوند. حسادت فرزند اول به فرزند تازه متولد شده يكي از همين دغدغه‌ها و نگراني‌هاست تا جايي كه باعث مي‌شود والدين از تصميم خود صرفه نظر كرده و يا اجازه دهند تا كودك اول‌شان بزرگتر شود. معمولا مناسب‌ترين اختلاف سني براي فرزندان اول و دوم، حداقل سه سال و بهترين آن 5 تا 7 سال است. به طور كلي رفتار اشتباه والدين حتي مي‌تواند براي نوجوان نيز حسادت گونه باشد و لازم است والدين با آگاهي از علل حسادت فرزند اول و نحوه برخورد مناسب با او مانع از ايجاد اين حس در شخصيت فرزندشان شوند. در ادامه قصد داريم به بيان علل و راهكارهاي كاهش حسادت فرزند اول بپردازيم. اگر راهكارهاي ارائه شده تاثيرگذار نبودند و همچنان مشكل ادامه داشت، لازم است كه از مشاوره كودك بهره مند شويد.
منبع: حسادت فرزند اول | نشانه ها، علل و راه هاي كاهش حسادت فرزند اول
نشانه هاي حسادت فرزند اول چيست؟
آگاهي از اينكه حسادت يك امر طبيعي در كودكان است باعث مي‌شود خانواده‌ها با آرامش بيشتري نسبت به اين موضوع برخورد كنند. كودك اول زماني كه محبت والدين به فرزند تازه را مي‌بيند ممكن است بي‌قراري كرده و بي‌دليل گريه كند. همچنين بي‌توجهي مي‌تواند باعث شب ادراري و بيدار شدن زياد هنگام خواب شود. محبت فرزند اول به نوزاد تازه متولد شده معمولا اغراق آميز بوده و با خشونت همراه است. براي مثال او را بغل مي‌كند و شديدا فشار مي‌دهد. روي او مي‌خوابد و حس متناقضي از آسيب زدن و ابراز علاقه نشان مي‌دهد. به وسايل منزل يا اسباب بازي‌هاي خودش آسيب مي‌زند و پرخاشگر و منزوي مي‌شود. اين رفتارها را بيشتر در فرزندان اول مي‌بينيم، گويي بخشي از خصوصيات فرزند اول است.
براي اطلاع بيشتر در زمينه خصوصيات فرزند اول كليك كنيد.
حسادت فرزند اول به چه دليل اتفاق مي افتد؟
معمولا والدين از تولد فرزند اول خوشحال هستند و وقت و توجه زيادي را صرف او مي‌كنند. فرزندان اول در هر حالتي، مورد توجه فوري و تقسيم نشده والدين قرار مي‌گيرند. نكته مثبت اين اتفاق اين است كه حس اعتماد به نفس به كودك القا مي‌شود اما از طرفي باعث انحصار طلبي، ارباب منشي و حتي پرتوقعي كودك خواهد شد. اين خصوصيات در تك فرزندان باقي مانده و در بزرگسالي بر روابط ميان فردي آن‌ها تاثير خواهد گذاشت. شما با اطلاع از بهترين تعداد فرزند مي‌توانيد برخي خصوصيات مثبت را در او پرورش دهيد. در ادامه به دلايل حسادت فرزند اول اشاره خواهيم كرد.
براي شناخت بيشتر در زمينه بهترين تعداد فرزند كليك كنيد.
حسادت به خاطر تقسيم قدرت و توجه
فرزندان اول در زماني مزاياي قدرت را چشيده‌اند و تمام توجه و قدرت والدين و حتي اطرافيان را كسب كرده‌اند، بنابراين با ورود يك فرزند ديگر، آن‌ها جايگاه خود را در خطر ديده و احساس شكست مي‌كنند. اين احساس از دست دادن قدرت و توجه، در تمام فرزندان اول اتفاق مي‌افتد و لازم است والدين آگاه باشند و تعادل را برقرار كرده و مانع از حسادت شوند.
آزمون و خطا تربيتي والدين حسادت ايجاد مي كند
به دليل بي‌تجربه بودن والدين، معمولا فرزند اول با آزمون و خطاي والدين بزرگ مي‌شود. بنابراين وقتي او شرايط تسلط شما را نسبت به تربيت فرزند جديد مي‌بيند، احساس بدي به او دست مي‌دهد.
براي اطلاع بيشتر در زمينه تربيت فرزند كليك كنيد.
عدم رعايت مرزها شروع حسادت فرزند اول
ممكن است فرزند جديد به هر نحوي وارد مرزهاي فرزند بزرگ شود. لباس‌هاي او، اسباب بازي‌هاي او و هر چيزي كه مال اوست، براي فرزند بزرگ حيثيتي است و ممكن است به اين اتفاق اعتراض كند و باعث ايجاد ناراحتي شود. اعتراض او را بپذيرد و تا حد امكان بدون اجازه فرزند بزرگ، چيزي از اموال او را به نوزاد تازه ندهيد و سعي كنيد عدالت و برابري را رعايت كنيد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه آموزش پدر و مادر كليك كنيد.
سن مناسب فرزند اول براي ورود فرزند جديد
مناسب‌ترين اختلاف براي فرزندان اول و دوم، حداقل سه سال و بهترين آن 5 تا 7 سال است چرا كه فرزند اول به پختگي و درك لازم نسبت به يك فرزند ديگر رسيده و راحت‌تر مي‌توان با او درباره لزوم حضور يك خواهر يا برادر صحبت كرد. فراموش نكنيد كه قبل از اقدام به بارداري مجدد، با تك فرزند خود صحبت كنيد و از مزاياي حضور نوزاد جديد بگوييد، سعي كنيد او را مشتاق و قانع نماييد.
براي آشنايي بيشتر در زمينه تك فرزندي كليك كنيد.
راه هاي كاهش حسادت فرزند اول
1- كاهش حسادت با ورود يك همبازي
به كودكتان بگوييد چقدر حضور يك نوزاد جديد سرگرم كننده است و چقدر مي‌تواند با او بازي كند. او در ابتداي تولد نوزاد جديد ممكن است باور نكند كه يك كودك كوچك و قرمز رنگ چگونه مي‌تواند سرگرم كننده باشد. شما لازم است ناتواني نوزاد جديد را به فرزند اول بگوييد و بازي‌هايي كه مي‌تواند با او بكند را توضيح دهيد.
2- از آسيب پيشگيري كنيد
اولين هدف شما محافظت از نوزاد جديد و سپس آموزش فرزند بزرگتر درباره اينكه چگونه بايد با خواهر يا برادرش رفتار كند، مي‌باشد. بايد نحوه بازي كردن با كودك جديد را به او آموزش دهيد، با او صحبت كنيد، او را راهنمايي كرده و تشويق كنيد. دقت كنيد تا زماني كه از آسيب زا نبودن حسادت فرزند اول مطمئن نشديد، آن دو را با هم تنها نگذاريد. حسادت فرزند اول مي‌تواند او را وادار به كاري جبران ناپذير بكند، محافظت از آن‌ها حتي در مقابل احساساتشان برعهده شماست.
3- حسادت و نگراني را با هم خاموش كنيد
ممكن است فرزند اول از مراجعه پر تعداد شما به پزشك در دوران بارداري بترسد و نگران بشود و حس خشم و نگراني نسبت به فرزند در شكم شما داشته باشد. لازم است توضيح دهيد كه چرا به پزشك مراجعه مي‌كنيد. عكس‌هاي سونوگرافي را به او نشان داده و راجع به فرزند جديد رويا پردازي كنيد.
4- فرزند دوم را هيزم حسادت نكنيد
از جملاتي مثل "سر و صدا نكن تا نوزاد بيدار نشود"، "نمي‌توانيم بازي كنيم و نمي‌توانيم به پارك برويم چون نوزاد خواب است" و... پرهيز كنيد. سعي كنيد دلايل ديگري براي قانع كردن فرزند اول پيدا كنيد. مثلا "الان دستم بند است يا بايد صبر كني تا بعد از ناهار به پارك برويم".
هرگز با جملاتي مثل "تو از نوزاد جديد بدت مي‌آيد" يا "تو خواهر يا برادر بدي هستي كه نوزاد را اذيت مي‌كني" يا "تو دوست داري او آسيب ببيند" كودك بزرگ را تحريك نكنيد. به او توضيح دهيد كه چون نوزاد است بايد مراقب او باشيد و لازم است مامان براي او هم وقت بگذارد.
5- از زمان‌هاي خالي براي كاهش حسادت فرزند اول استفاده كنيد
وقتي نوزاد خواب است سعي كنيد تمام وقتتان را براي كودك بزرگتر بگذاريد و به او بفهمانيد كه توجه را از دست نداده است. اما مهم است كه حتي اگر نوزاد بيدار است نيز با كودك بزرگ بازي كنيد. در كل زمان بيشتري را براي كودك اول بگذاريد. عشق و ابراز علاقه به فرزند اول را افزايش دهيد. بايد براي او زمان بگذاريد و از يك كودك توقع درك منطقي نداشته باشيد.
6- با دادن مسئوليت به فرزند اول حسادت او را درمان كنيد
از فرزند بزرگ توقع زيادي نداشته باشيد و انتظارات را بالا نبريد. او نيز كودك است و توانايي استدلال و درك منطقي شرايط را ندارد. در زمان اشتباهات كودك، جمله تو بزرگتري را بكار نبريد. در رسيدگي و انجام كارهاي نوزاد از فرزند اول كمك بخواهيد و اجازه دهيد جايگاه مهمي در خانواده داشته باشد. به اين صورت مسئوليت پذيري كودك نيز تقويت مي‌شود.
براي اطلاع درباره مسئوليت پذيري كودكان كليك كنيد.
7- مقايسه شعله حسادت را بيشتر مي كند
هرگز آن‌ها را باهم مقايسه نكنيد. در خوابيدن، غذا خوردن، سروصدا كردن يا در مورد وزن هيچ كدام جايز نيست. كودك اول اين مسائل را به چشم انتقاد نگاه مي‌كند.
8- حسادت | كنترل بيش از حد ممنوع
بيش از حد فرزند بزرگ را كنترل نكنيد. قوانين سخت گيرانه، مخصوصا بدون توضيح دليل، باعث افزايشحسادت فرزند اول مي‌شود. اعتماد به نفس او را با انتقاد و سخت گيري از بين نبريد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه روانشناسي كودك كليك كنيد.
حسادت فرزند اول را ناديده نگيريد
تربيت فرزند مسئله بسيار پيچيده ايست. بسياري از آسيب‌هاي دوران بزرگسالي، ناشي از اتفاقات دوران كودكي مي‌باشد. شايد فكر كنيد نحوه تربيت دو يا سه فرزند را بلديد و همانطور كه ديگران به شما مي‌گويند، داريد درست عمل مي‌كنيد. اما يك اشتباه در تربيت، نه تنها خود فرزند، بلكه نسل آينده‌اي كه تحت تاثير فرزند شما هستند آسيب مي‌بينند. بنابراين تربيت فرزند آن هم در شرايط اجتماعي امروزي، نيازمند آگاهي، انعطاف، دانش و همراهي يك متخصص است. ارتباط با يك مركزي كه خدمات مشاوره كودك ارائه مي‌دهد مي‌تواند در تمامي مراحل رشد شناختي كودكتان مفيد باشد.
براي آشنايي بيشتر در زمينه رشد شناختي كودكان كليك كنيد.
سوالات متداول
من دومي تو راهه و هنوز هيچي نشده اولي داره بهش حسادت مي كنه؟ چكار كنم؟
سعي كنيد هنگامي كه كودك اول در كنار شما قرار دارد تمام توجه و تمركز خود را به او معطوف كنيد و اگر خواست به شكم شما دست بزند با كلماتي مانند نه نكن آسيب بهش ميزني او را مواخذه نكنيد. همچنين هديه بگيريد و از جانب كودكي كه به دنيا نيامده به او تقديم كنيد. در جمع و به طور غير مستقيم به گونه‌اي كه كودك اول متوجه بشه نيز بيان كنيد كه چقدر كودك درون شكم شما را دوست دارد.
براي دريافت مشاوره در زمينه حسادت فرزند اول به فرزند جديد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: حسادت فرزند اول | نشانه ها، علل و راه هاي كاهش حسادت فرزند اول