خانواده يكي از نهادهايي است كه براي هريك از ما قديمي‌ترين و نزديك‌ترين ارتباط‌ها را شامل مي‌شود و لازم است تا اصول مناظره در خانواده رعايت شود تا در درازمدت به كاهش تنش‌ها، تحكيم روابط خانواده و شكل گيري خانواده‌اي سالم كمك گردد. شكست در صحبت كردن زماني كه شما و طرف مقابل ارتباط نزديك و يا دائمي با يكديگر داشته باشيد داراي اهميت بيشتري مي‌شود. شما بايد بتوانيد راهي براي صحبت با افرادي كه در كنارشان زندگي مي‌كنيد بيابيد تا بتوانيد در تعامل با آن‌ها شرايط مناسبي براي رضايت متقابل و صميميت بيشتر رقم بزنيد. به همين دليل در ادامه اين مطلب تلاش مي‌كنيم تا نكات مهم و تاثيرگذار صحبت در خانواده را با يكديگر بررسي كنيم. البته شما مي‌توانيد از اين اصول در ساير ارتباط‌هاي خود نيز استفاده كنيد.
منبع: اصول مناظره در خانواده | آشنايي با تكنيك هاي لازم در صحبت هاي خانوادگي
اصول مناظره در خانواده
1. درك موقعيت
يك گفت‌وگوي متقابل بايد در شرايطي صورت بگيرد كه همه اعضا، با فراغ بال و تمركز كامل در آن حضور داشته باشند؛ پس اولين شرط براي صحبت كردن اين است كه زمان مناسبي را براي صحبت انتخاب كنيد. اينكه شما دلتان مي‌خواهد اين مسئله همين حالا حل شود، نمي‌تواند تنها عامل قضاوت در اين زمينه باشد. آيا ديگران هم به اندازه شما آمادگي دارند؟ براي پاسخ به اين مسئله چند نكته را در نظر داشته باشيد.
- طرف مقابل زمان كافي براي صحبت با شما دارد و قرار نيست گفتوگويتان ناتمام و در ميانه راه، رها شود.
- طرف مقابل به لحاظ شرايط روحي و فكري در شرايط مناسبي هست يا در حال حاضر مشغوليت‌هاي ديگري دارد كه باعث مي‌شود تمركزش كاملا به سمت شما نباشد.
- شرايط جسمي طرف مقابل را در نظر بگيريد. درد، خستگي، آشفتگي روحي و ساير شرايط اين چنيني، به اين معناست كه صحبت بايد به زمان ديگري موكول شود.
براي شناخت بيشتر در زمينه اهميت خانواده كليك كنيد.
2. گفت‌وگو بايد رو در رو باشد
بهترين شيوه صحبت كردن، گفت‌وگوي رو در رو است، در اين حالت شما علاوه بر مكالمات خود، از طريق زبان بدن نيز اطلاعاتي را در اختيار طرف مقابل مي‌گذاريد و همچنين اطلاعاتي را از جانب وي، دريافت مي‌كنيد. به علاوه تسلط بيشتري بر شرايط مكالمه داريد و مي‌توانيد آن را از وقوع اتفاقات ناخوشايند دور نگه داريد.
صحبت كردن از طريق تلفن را صرفا در شرايطي انتخاب كنيد كه امكان ملاقات حضوري برايتان وجود ندارد و يا مسئله به اندازه‌اي مهم است كه نمي‌توانيد تا زمان يك ملاقات صبر كنيد چرا كه در اين شيوه كنترل كمتري بر شرايط داريد و عامل مهمي به نام زبان بدني را نيز از دست مي‌دهيد.
توجه داشته باشيد كه هرگز صحبت‌هاي مهم را به صورت پيامك، شبكه‌هاي ارتباطي در فضاي مجازي، نامه و يا ساير شيوه‌هاي اين چنيني با طرف مقابل در ميان نگذاريد. بسياري از افراد به دليل اينكه از صحبت كردن رو در رو خجالت مي‌كشند و يا احساس مي‌كنند با نوشتن راحت‌تر مي‌توانند صحبت كنند، مطالب مهمي را از اين طريق به طرف مقابل منتقل مي‌كنند. با توجه به اينكه در اين حالت طرف مقابل شما، صرفا با يك متن مواجهه مي‌شود و هيچ آمادگي ذهني از مطالب عنوان شده و يا لحن و احساس شما هنگام نوشتن مطالب ندارد. در نتيجه احتمال بسيار بالايي وجود دارد كه متوجه منظور واقعي شما نشود. يكي ديگر از مشكلات ارتباط به اين سبك اين است كه الزاما دريافت كننده پيام در شرايط مطلوبي براي مطالعه و يا پاسخگويي نيست و ممكن است حتي مطلب شما را نخواند.
3. صريح صحبت كردن از اصول مناظره در خانواده
صحبت شما بايد يك موضوع و يك هدف مشخص داشته باشد. راجع به چه چيزي قرار است صحبت كنيد؟ قرار است با صحبت كردن راجع به اين مسئله به كجا برسيم؟ هنگامي كه اين دو سوال را براي خود مشخص كرديد، در نظر بگيريد كه فقط بر اساس همين دو فاكتور صحبت كنيد. حاشيه رفتن از موضوع باعث مي‌شود حوصله طرف مقابلتان از اين بحث سر برود، خسته شود و بحث را دنبال نكند.
يكي ديگر از ايراداتي كه مطرح مي‌شود در لفافه صحبت كردن است. صحبت كردن در لفافه باعث مي‌شود طرف مقابل يا متوجه صحبت شما نشود و يا دچار سوء تعبير از صحبت‌هاي شما گردد. در نتيجه صريح و مستقيم آنچه را مي‌خواهيد از آن صحبت كنيد با او در ميان بگذاريد.
همواره به خاطر داشته باشيد كه شما راجع به يك موضوع مشحص صحبت مي‌كنيد، در نتيجه از هدف قرار داردن شخصيت طرف مقابل خودداري كنيد و گفتوگويتان را حول محور موضوع پيش ببريد نه طرف مقابلتان.
براي اطلاع بيشتر در زمينه روانشناسي خانواده كليك كنيد.
4. متمركز بر زمان حال باشيد
شما در حال صحبت كردن از يك مسئله در شرايط حال حاضر هستيد، پس صحبتي از گذشته، اتفاقات تلخ سابق، دلخوري‌ها و ساير مطالبي كه مي‌دانيد بار هيجاني منفي به گفتوگويتان وارد مي‌كند، به ميان نياوريد چرا كه اين مسائل باعث ناراحتي شما و طرف مقابلتان شده و باعث مي‌شود نتوانيد به هدف صحبتهايتان برسيد.
5. همدلي داشتن از اصول مناظره در خانواده
به همان اندازه كه صحبت كردن از خاطرات تلخ و ناتواني‌هاي طرف مقابل آسيب‌زاست، توجه به خوبي‌ها و تلاش‌هاي وي و در نظر گرفتن احساساتش از جانب شما، باعث مي‌شود جريان گفتوگويتان در روندي سازشي‌تر پيش برود. به او نشان بدهيد كه احساساتش را متوجه مي‌شويد، مي‌دانيد چه حسي دارد و او را بابت تلاش‌هايش تحسين مي‌كنيد. يادتان باشد تا زمانيكه شما و طرف مقابل در يك جبهه قرار نداشته باشيد دوستي حاصل نمي‌شود.
6. آدم‌ها تابلوي نقاشي ما نيستند
در يك گفت‌وگوي دو يا چند نفره با اعضاي خانواده، شما صرفا يكي از اعضا هستيد و يك حق انتخاب داريد. به ديگران هم اجازه صحبت بدهيد و اين حق را برايشان قائل باشيد كه نخواهند مانند شما فكر كنند. شما بايد شنونده خوبي براي صحبت‌هاي اطرافيان نيز باشيد و همانطور كه گفته شد با آن‌ها همدلي كنيد تا بتوانيد جريان‌هاي مختلف را در يك مسير قرار دهيد. همواره به خاطر داشته باشيد كه قرار است تصميمي جمعي گرفته شود كه در درجه اول به صلاح خانواده باشد و همچنين رضايت همه اعضا را به همراه داشته باشد.
7. ممنوع بودن پيش داوري يا ذهن خواني از اصول مناظره در خانواده
تنها ابزار انسان‌ها براي زندگي در كنار يكديگر كلام و ارتباط است اما يك تصور نادرست كه مانع ارتباط صحيح مي‌شود، ذهن خواني است. شما هرگز نمي‌توانيد انتظار داشته باشيد كه بدون بيان يك مطلب طرف مقابل آن را بفهمد و همچنين نمي‌توانيد منظورش را از ميان صحبت‌هايش بفهميد، چه بسا برداشت شما از صحبت‌هاي وي اشتباه باشد.
براي جلوگيري از بروز چنين سوء تفاهم‌هايي، سعي كنيد همواره از طرف مقابل سوال كنيد و توضيح بخواهيد. سوالاتي نظير (آيا منظورت اين بود كه...)، (چرا گفتي ...) باعث مي‌شود تا فرد راجع به حرف‌ها و يا احساسات خودش به شما توضيح بدهد. در مرحله بعد سعي كنيد به جاي باور كردن پيش داوري‌هاي خود، توضيحات طرف مقابل را باور كنيد و اگر هنوز قانع نشده‌ايد، از او توضيح بيشتري بخواهيد.
همانطور كه پيش‌تر گفتيم يكي از انتظارات اشتباه نيز اين است كه توقع داشته باشيد طرف مقابل چيزي را خودش بفهمد، بدون آنكه شما اشاره مستقيمي به آن كرده باشيد. براي جلوگيري از چنين مشكلي، آنچه در ارتباط با صراحت بيان گفتيم را مجددا مرور كنيد.
8. از تنش دوري كنيد
هنگامي كه از صحبت يا برخوردي ناراحت مي‌شويد، با صراحت بيان كنيد كه از آن رفتار ناراحت شده‌ايد اما از بروز تنش جلوگيري كنيد. اگر احساس مي‌كنيد تا حدي ناراحت يا عصباني شده‌ايد كه نمي‌توانيد از احساستان حرف بزنيد و يا ممكن است شروع به تلافي كنيد، بايد ادامه بحث را منتفي كنيد. در اين حالت پيشنهاد مي‌شود كه اعضاي خانواده يك علامت را به صورت قرارداد بين خودشان قرار دهند (براي مثال بلند كردن دست)، اين علامت به اين معنا تلقي شود كه بحث مي‌بايست در اين لحظه تمام شده و پس از رفع حالت تنش مجددا از سر گرفته شود. مشاوره خانواده مي‌تواند با ارائه راهكارهايي در اين زمينه به شما كمك كند.
براي آگاهي بيشتر در زمينه مشاوره خانواده كليك كنيد.
9. جمع بندي كردن از اصول مناظره در خانواده
در پايان صحبتهايتان آنچه را مطرح كرديد و نتيجه گرفتيد، جمع بندي كرده و به صورت خلاصه بيان كنيد تا مطمئن شويد همه اعضا به يك نتيجه رسيده‌ايد.
10. اختلاف سني و ديدگاه را در نظر بگيريد
صحبت در يك خانواده همواره بين زوجين اتفاق نمي‌افتد، گاهي شما با فرزند يا پدر و مادرتان صحبت خواهيد كرد. در گفت‌وگو با اين افراد، همواره متوجه تفاوتي كه به لحاظ سني و ديدگاه ميانتان وجود دارد باشيد.
سوالات متداول
رعايت اصول مناظره در طولاني مدت چه تاثيري بر روابط ميان اعضا دارد؟
در ابتدا ممكن است افراد در استفاده از اصول مناظره در خانواده با دشواري‌هايي مواجه شوند و گاهي از كوره در مي‌روند و نمي‌توانند ادامه دهند اما در طولاني مدت و به مرور زمان افراد قادر خواهند بود تا با بهره گيري از اصول ذكر شده به تحكيم روابط ميان اعضا، كاهش تنش‌ها و ايجاد خانواده‌اي سالم‌تر از گذشته دست يابند.
براي آشنايي بيشتر در زمينه خانواده سالم كليك كنيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه اصول مناظره در خانواده مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: اصول مناظره در خانواده | آشنايي با تكنيك هاي لازم در صحبت هاي خانوادگي