تنبيه بدني كودك يكي از روش‌هاي تربيتي است كه بسياري از والدين علارغم خواسته خود آن را انجام مي‌دهند و با وجود ممنوعيت‌ها و مشخص شدن عوارض منفي تنبيه بدني همچنان ادامه دارد. لازم است والدين توجه داشته باشند كه اعمال خشونت آخرين راهبرد براي تنبيه نيست و همواره روش‌هاي جايگزين و بهتري نيز وجود دارد. شايد شما هم در شرايطي مجبور به اجراي تنبيه بدني شده باشيد. ناراحتي كه براي شما و كودكتان بعد تنبيه بدني ايجاد مي‌شود، بر سلامت هر دوي شما تاثير مي‌گذارد. شناخت آسيب‌هاي وارده به كودك در اثر تنبيه بدني از اهميت بالايي برخوردار است و لازم است تا روش‌هاي تغيير و اصلاح رفتار جايگزين آن شود. در ادامه به بررسي بيشتر اين موضوع خواهيم پرداخت پس همراه ما باشيد.
منبع: تنبيه بدني | پيامدها و بهترين راه هاي جايگزين با تنبيه بدني
منظور از تنبيه بدني‌كودك چيست؟
هرگونه آسيب به بدن كودك، از طريق دست، پا و يا وسيله‌هاي ديگري مانند چوب و كابل، شامل تنبيه بدني‌كودك مي‌شود. معمولا والدين و معلمان دو گروه افرادي هستند كه كودك را تنبيه بدني مي‌كنند. پيش‌تر در مدارس و خانواده استفاده از تنبيه بدنيامري عادي به شمار مي‌آمد اما امروزه تنبيه بدني ممنوع شده و سازمان‌هاي حمايت از حقوق كودكان، با آن مقابله مي‌كنند. اين را نيز در نظر داشته باشيد كه تنبيه كودك براي شكل دهي برخي ويژگي‌ها در او لازم است، اگر از روش‌هاي درست تنبيه كودك استفاده كنيد نه تنها به او آسيب نزده بلكه به نوعي او را براي بزرگسالي نيز آماده مي‌كنيد.
براي اطلاع بيشتر درزميه تنبيه كودكان كليك كنيد.
عواقب تنبيه بدني بر كودك و آينده آن ها
والدين بايد توجه كنند كه تنبيه بدني به هيچ عنوان تاثير بلند مدت نداشته و بعد از مدتي، كودك دوباره رفتارش را تكرار مي‌كند. چند مورد از عواقب ناشي از تنبيه بدني كودكان را در ادامه توضيح مي‌دهيم.
پايين آمدن اعتماد به نفس در اثر تنبيه بدني
وقتي كه كودك را تنبيه بدني مي‌كنيد، احساس مي‌كند كه دنيا به آخر رسيده و به نوعي هيچكس و هيچ چيزي در دنيا مخصوصا افراد مهم زندگي‌اش (پدر و مادر) او را قبول ندارند. به طوري كه ديگر حتي در كوچك‌ترين مسائل زندگي خود را قبول نداشته و در اتفاقات زندگي خود را مقصر مي‌داند. اين مسئله كم كم باعث كم شدن اعتماد به نفس كودك شده و در بزرگسالي اثرات بدي به جا مي‌گذارد.
يادگيري رفتار خشونت آميز با تنبيه بدني
زماني كه كودك تحت تنبيه بدني قرار مي‌گيرد و دفاعي از خود ندارد، مي‌آموزد در بزرگسالي در برابر اتفاقات ناگوار، از خشونت و ضرب و شتم ديگران استفاده كند. غالبا اين كودكان در آينده بزرگسالاني مي‌شوند كه دائم در حال نزاع در كوچه و خيابان هستند و نمي‌توانند از قدرت كلامي به نحو درست استفاده كنند، تنها به اين دليل كه ياد نگرفته‌اند چگونه به ديگران با زبان گفتار پاسخ دهند. همچنين رفتار كينه ورزي در كودك شكل مي‌گيرد و باعث مي‌شود كه كودك فكر انتقام به سرش بزند.
براي آشنايي بيشتر در زمينه اشتباهات تربيتي والدين كليك كنيد.
با تنبيه بدني كودكتان به او عدم اعتماد به دنياي اطراف را مي آموزيد
كودكان در سنين پايين، والدين و بخصوص مادرشان را يك تكيه گاه امن فرض مي‌كنند. اگر از جانب شما مورد بي‌مهري و تنبيه بدني قرار گيرند، به احتمال زياد با همان منطق محدود و رشد نيافته خودشان دنيا را ناامن ترين محيط ممكن مي‌دانند و به دنبال آن ترس‌ها و اضطراب‌هاي شديد آغاز مي‌شود.
مشكلات رواني-اجتماعي در اثر تنبيه بدني
آثار تنبيه بدني مي‌تواند بزرگسالي كودك را نيز دربرگيرد. افسردگي، اضطراب، فحشا و روابط جنسي خارج از چارچوب، اعتياد، خيانت، فرار از مدرسه و منزل (به دليل اعمال فشار شديد) تنها بخشي از آثار تنبيه بدني كودك، در بزرگسالي است. محققان اعلام كردند كه تنبيه بدني در ضريب هوشي كودك نيز اثر بدي مي‌گذارد.
براي آشنايي بيشتر در زمينه فرار از مدرسه كليك كنيد.
كناره گيري و گوشه گير شدن با تنبيه كودك
اغلب بچه‌هايي كه مورد تنبيه بدني قرار مي‌گيرند به دليل احساس كمبودهاي خود از جمع فاصله خواهند گرفت. بازي‌هاي يك نفره و تنها را به بازي دسته جمعي ترجيح مي‌دهند و در نگاه كلي گوشه گير هستند.
ناتواني در ابراز عشق و محبت از عواقب تنبيه بدني
اغلب كودكاني كه تنبيه بدني شده‌اند در روابط خود نيز مشكل دارند. اين كودكان در بزرگسالي نمي‌توانند با كسي يك رابطه سالم و درست داشته باشند و عشق بورزند. به علاوه اغلب در ابراز احساس دچار مشكل هستند.
تنبيه بدني و شروع مشكلات خواب
كابوس‌هاي شبانه در كودكاني كه تنبيه بدني شده‌اند، بيشتر است. اين كودكان اغلب دچار مشكلات خواب، دير به خواب رفتن، يا دير از خواب بيدار شدن مي‌شوند. از علائم ديگر مشكلات خواب وقفه‌هاي تنفسي، دندان قروچه و حرف زدن هنگام خواب است.
تنبيه كودك و بروز ترس
معمولا تنبيه بدني در بچه‌ها ترس‌هاي گوناگوني را ايجاد مي‌كند. ترس از شروع يك فعاليت نو و جديد، ترس از وارد شدن به جمعي از غريبه‌ها، ترس از نمرات بد و تنبيه‌هاي معلم و حتي ترس از اتفاقات آينده و سرنوشتي كه در انتظار اوست، از جمله ترس‌هاي كودكان آسيب ديده است.
رفتار جايگزين براي تنبيه بدني‌كودك
به جاي آنكه از تنبيه بدني استفاده كنيد پيشنهاد مي‌شود برخي رفتارها را در خود پرورش دهيد تا بازخورد بهتري در طولاني مدت در رفتار كودك مشاهده كنيد و همچنين از شيوه درست تربيتي بهره ببريد.
براي اطلاع بيشتر در زمينه تربيت كودك كليك كنيد.
به جاي تنبيه بدني مهارت كلامي خود را تقويت كنيد
بايد بدانيد هر چقدر رفتار كودك مخرب باشد با صحبت كردن تا حدود زيادي مي‌توان به بچه ياد داد كه رفتارش اشتباه است و بايد اصلاح شود. اما اگر از همان اول متوسل به زور و كتك شويد، نه تنها اثر خوبي ندارد، بلكه در دراز مدت اثرات مخرب رفتاري زيادي به دنبال خواهد داشت.
مسئوليت انجام كاري را به كودك محول كنيد
به جاي اينكه سر كودك غر بزنيد و تذكر دهيد، درست مانند يك بزرگسال به او مسئوليتي در خور توانش محول كنيد. بگذاريد كم كم ياد بگيرد روي پاي خود بايستد و اگر كاري را اشتباه انجام داد سعي كنيد آن را در حضور او اصلاح كنيد تا ياد بگيرد درست را از غلط تشخيص دهد به جاي آن كه فورا به تنبيه متوسل شويد.
به جاي تنبيه بدني با كودك خود صميمي باشيد
سعي كنيد صميميت خود را در همه حال حفظ كنيد تا اگر رفتار غلطي انجام داد، سردي رفتار شما به خاطر رفتاراشتباهش مشهود باشد و بتواند سردي رفتار شما را تفكيك كرده و تفاوت را دريابد. آن وقت خودش خود به خود مي‌تواند كار درست و غلط را تشخيص دهد و متوجه خواهد شد كه با لجبازي و خشونت زياد راه به جايي نخواهد برد.
محيط هاي باز را براي بازي كودكان انتخاب كنيد
معمولا بچه‌هايي كه پرتحرك هستند، در معرض تنبيه‌هاي بدني قرار مي‌گيرند. والدين آن‌ها اغلب مي‌گويند كه آن‌ها اصلا آرام و قرار ندارند و غير قابل كنترل هستند. در نتيجه اين والدين ناگهان از كوره در مي‌روند و كتك‌شان مي‌زنند. در حالي كه اگر محيط بازي كودك، به محيط‌هاي بازتري مثل پارك‌ها، اتاق‌هاي بازي كودكان، شهر بازي و... تبديل شود، نه تنها انرژي ذخيره شده در كودكان به شيوه درست تخليه مي‌شود، بلكه باعث مي‌شود كه والدين با خيال آسوده تري كودك را براي بازي آزاد بگذارند.
اغلب پدر مادرها از اينكه كودك آن‌ها در محيط بسته آپارتمان جنب و جوش داشته باشد و بالا و پايين بپرد، شكايت دارند و كودك را محدود مي‌كنند اما از طرفي براي كودك موقعيتي فراهم نمي‌كنند كه آزادانه بازي كند. كودك در سنين پايين نياز به بازي و فعاليت بيشتر دارد. بايد سعي كنيد فرصت فعاليت و بازي در محيطي كه امكان بازي دارد را براي كودكتان فراهم نماييد.
به جاي تنبيه بدني به آن‌ها آموزش دهيد
به جاي غر زدن و يا تنبيه بدني به او آموزش دهيد كه اين رفتارت من را آزار مي‌دهد. آن وقت مي‌بينيد كه خيلي راحت مي‌شود رفتار او را كنترل و اصلاح كرد. يكي از مواردي كه معمولا والدين فرزندانشان را بخاطر آن تنبيه مي‌كنند بي نظمي است. ابتدا سعي كنيد نظم را به كودك آموزش دهيد و رفتار كودك را اصلاح كنيد در اين هنگام نتايج به مراتب بهتري خواهيد گرفت.
براي شناخت بيشتر در زمينه آموزش نظم به كودكان كليك كنيد.
از محروميت به جاي تنبيه بدني استفاده كنيد
اگر رفتار بدي از كودك ديديد از او بخواهيد مدتي در گوشه ديوار بايستد و به رفتارش فكر كند. در اين مدت هم از هر چيز لذت بخشي مثل اسباب بازي و خوراكي دوست داشتني‌اش او را محروم نماييد. اين كار كودك را به قضاوت در مورد رفتارش وامي‌دارد و رفتار بد او به مرور اصلاح مي‌شود.
اما تنبيه بدني‌كودك در خيلي مواقع موثر است!
تنبيه ممكن است باعث شود، كودكتان در ميان همسن و سالان خود از همه بهتر و خوش رفتارتر عمل كند، مودب باشد و هيچ شيطنتي از خود بروز ندهد. اما اين رفتارهاي كودك تنها به دليل اعمال زور و فشاري است كه از سمت شما وارد شده و او مجبور به خوب بودن مي‌كند.
در واقع رفتارش از سر ترس است. بايد سعي كنيد كودك را طوري تربيت كنيد تا كاري را از روي ترس انجام ندهد. بلكه عواقب كارش را بداند و با آگاهي كامل از رفتار بد اجتناب كند. مهارت‌هاي فرزندپروري و تربيت فرزند در اثر مطالعه و شنيدن تجربه‌هاي ديگران ارتقا پيدا مي‌كنند. اما متخصصان در زمينه كودك در اثر تجربه و مطالعاتي كه در اين زمينه داشته‌اند بهتر مي‌توانند به شما ياري برسانند. روانشناسان ما در مركز هنر زندگي با ارائه خدمات مشاوره كودك شما را در اين امر راهنمايي مي‌كنند.
براي آگاهي بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد.
سوالات متداول
معمولا والديني كه فرزندشان را تنبيه بدني مي‌كنند چه ميزان محبت ميان آن‌ها و فرزندانشان شكل مي‌گيرد؟
والديني كه كودكان خود را تنبيه مي‌كنند، شكل گيري روابط عاطفي و دلبستگي ميان آن‌ها و فرزندانشان ضعيف است. آن‌ها از سبك فرزندپروري مستبدانه استفاده مي‌كنند و كنترل شديد بر روي فرزندشان دارند و ميزان محبت ميان آن‌ها كم است.
براي اطلاع بيشتر در زمينه سبك هاي فرزندپروري كليك كنيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه تربيت كودكان و روش هاي تنبيه كودك مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: تنبيه بدني | پيامدها و بهترين راه هاي جايگزين با تنبيه بدني