آيا معنا و مفهوم ضمير ناخودآگاه را مي‌دانيد؟ تا به حال فكر كرده‌ايد كه دليل روياهاي عجيب وغريب شما چيست؟ آيا سوتي‌ها و اشتباهات لپي شما معناي خاصي دارد؟ ضمير ناخودآگاه بخش بسيار مهمي از ذهن است و مي‌تواند تمام ابعاد زندگي انسان را تحت كنترل خود بگيرد. به طوري كه كه تمام تجربيات و خاطرات شما از روز اول تولد در ذهن باقي مانده و ممكن است بعدا در زندگي‌تان تاثيرات مثبت و منفي بسيار بگذارند. همه اين ماجراها به گونه‌اي در ناخودآگاه اتفاق مي‌افتد كه فرد حتي متوجه آنها نيز نمي‌شود. ضمير ناخودآگاه شامل احساسات و افكاري است كه نسبت به آن آگاهي نداريد اما بر رفتار شما تاثير مي‌گذارند. اين بخش ذهن منبع تمام غرايز، روياها، عقده‌ها و غم‌هاي انسان است. شما مي‌توانيد با شناخت ضمير ناخودآگاه و نحوه كاركرد آن، با ناخودآگاه خود ارتباط برقرار كرده و به درجه بالاتري از موفقيت و شادكامي برسيد.
منبع: ضمير ناخودآگاه | نحوه كاركرد و راه‌هاي ارتباط با ضمير ناخودآگاه
ضمير ناخودآگاه چيست؟
به طور كلي مي‌توان گفت كه ضمير ناخودآگاه، بخش ناهوشيار ذهن انسان است. فرويد، روانشناس اتريشي و طراح اصلي نظريه ذهن ناخودآگاه مي‌گويد "فقط 10 درصد ذهن ما را فعاليت‌هاي آگاهانه و هوشياري تشكيل مي دهد و 90 درصد فعاليت‌هاي ما، ناشي از ناخودآگاه مي باشد كه عمده ترين بخش ذهن ما را تشكيل مي دهد." فرويد ذهن را به كوه يخي تشبيه كرده كه فقط 10 درصد آن بيرون از آب است. اما وقتي به آن برخورد مي كنيم، مي فهميم كه يك حجم يخ عظيم در زير آب قرار دارد كه بخش تاريك ذهن ما را شامل مي‌شود؛ انسان به اين نقطه ذهن خود دسترسي ندارد و محتويات آن به شكل هاي مختلفي خود را نشان مي‌دهد.
عقده‌هاي حل نشده، روياها و اميال سركوب شده به ناخودآگاه رفته و اگر بيش از حد بشوند، انسان را به سمت اختلالات رواني هدايت مي كنند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه عقده ها كليك كنيد.
وظيفه ضمير ناخودآگاه
اصلي‌ترين وظيفه ضمير ناخودآگاه حفظ ثبات و ايجاد پايداري در وضعيت رواني است. در حقيقت ناخودآگاه انسان هر چيز كه باعث بروز تنش و اضطراب مي‌شود را از دسترس خودآگاهي يا همان هشياري انسان دور مي‌سازد. با اين حال زماني كه بار هيجانات منفي در زندگي افزايش مي‌يابند و فرد بيش از حد معمول از مكانيزم هاي دفاعي استفاده مي‌كند، محتواي ناخودآگاه از مجاري مختلف و اغلب به صورت نمادين سرريز شده و به صورت تغيير شكل يافته‌اي در معرض آگاهي قرار مي‌گيرند. ناتواني در درك اين موضوع و سركوب هرچه بيشتر مشكلات پيراموني در نهايت به بروز اختلالات نوروتيك و سايكوتيك مي‌انجامد.
ويژگي‌هاي ضمير ناخودآگاه
ضمير ناخودآگاه ويژگي‌هايي دارد كه برخي از آنها عبارتند از:
1. ضمير ناخودآگاه مسئول بايگاني ذهن شماست!
ضمير ناخودآگاه انسان كاملاً شبيه يك مسئول بايگاني عمل مي‌كند و از هيچ چيز به راحتي نمي‌گذرد. هرچقدر يك رويداد بار هيجاني بيشتري داشته باشد و احساسات عميق‌تري را در ما پديد آورد بخش بزرگ‌تري را در ضمير ناخودآگاه اشغال مي‌كند. به طور كل مي‌توان گفت ناخودآگاه ما شامل احساسات، افكار، غرايز ابتدايي، عادت‌هاي ناخودآگاه يا همان واكنش‌هاي اتوماتيك، ترس‌ها و ميل‌هاي پنهان است.
2. بسيار تأثيرگذار است
امروزه تحقيقات مختلفي روي مغز انجام شده است كه تاييد مي كنند چيزي به نام پردازش ناخودآگاه وجود دارد. در راستاي همين پژوهش‌ها، بسياري از دانشمندان و فعالان در حوزه روانشناسي دريافته‌اند كه تنها ۵ درصد از فعاليت‌هاي شناختي ما (تصميم‌گيري‌ها، احساسات، اعمال و رفتار) آگاهانه شكل مي‌گيرند در حالي كه ۹۵ درصد باقيمانده توسط ضمير ناخودآگاه انجام مي‌شوند.
3. هرگز بيكار نمي‌نشيند!
ناخودآگاه چيزي نيست كه يك شبه شكل بگيرد و تنها در مواقع خاصي فعال باشد. اين گستره رواني از لحظه تولد در حال رشد و گسترش است و تا آخرين لحظات عمر نيز فعاليت خود را ادامه مي‌دهد. حتي در مواقعي كه عقل رو به زوال مي‌رود و يا انسان درگير آشفتگي‌هاي رواني شديد است، ناخودآگاه هم چنان فرايندهاي خود را پيش مي‌برد.
4. ناخودآگاه غير قابل دسترس نيست
درست است كه ناخودآگاه همواره تلاش مي‌كند تا مفاهيم و موضوعات ناخوشايند را از دسترس ما دور نگه دارد، با اين حال محتواي موجود در ناخودآگاه كاملاً غير قابل دسترس نيست. چراكه موضوعات ثبت شده در ناخودآگاه از مجراي خاصي تلاش مي‌كنند تا به بيرون درز كنند. از جمله اين مجاري مي‌توان به خواب‌هايي كه مي‌بينيم يا همان محتواي رؤياها و اشتباهات لپي اشاره كرد. هم چنين فرويد معتقد بود كه با استفاده از فرايند روانكاوي و به كارگيري تكنيك‌هايي نظير تداعي آزاد به كمك يك درمانگر مي‌توان سطح دسترسي به ناخودآگاه را افزايش داد و به بينشي كلي در مورد آن دست يافت.
5. ناخودآگاه، ذهن را سازمان‌دهي مي‌كند
ضمير ناخودآگاه داراي دستورالعمل‌ها و وظايف خاصي است. دستورالعمل‌هاي اصلي ذهن، الگوها يا شيوه‌هاي تفكر هستند و واكنش‌هاي طبيعي انسان بر اساس اين الگوها انجام مي‌پذيرد. در واقع ضمير ناخودآگاه خاطرات ما را سازمان‌دهي مي‌كند و مي‌تواند آنها را مانند يك فيلم يا جدول زماني مخصوص ذهن ما، ثبت كرده و براي اتفاقات روزمره زندگي از تجربياتي كه قبلاً ذخيره شده بهره ببرد.
6. بسيار زيركانه عمل مي‌كند
با وجود اينكه محتواي ناخودآگاه تمايل به بروز يافتن در سطح خودآگاه را دارد، ناخودآگاه در اين باره بسيار زيركانه عمل مي‌كند. چراكه اين محتواها را به شيوه اي تغيير شكل مي‌دهد كه ما حتي هنگام ديدن آنها در خواب، معنايشان را نمي‌فهميم و به سادگي نمي‌توانيم از اين طريق به ريشه ترس‌ها و نگراني‌هاي خود پي ببريم.
7. همانند آتش زير خاكستر است
اتفاقات و رويدادهايي كه داراي بار هيجاني منفي هستند و از طريق مكانيزم‌هاي دفاعي به ناهشيار سفر مي‌كنند، شايد امروز تأثير خود را بر زندگي ما اعمال نكنند اما به دليل باقي ماندن در حافظه ناخودآگاه، در درازمدت بر سلامت روان ما اثر گذاشته و در نهايت مي‌توانند موجب بروز انواع اختلالات نوروتيك و سايكوتيك شوند.
ناخودآگاه، ديگ جوشان افكار و روياها
هشياري و ضمير ناخودآگاه شامل تمام فرايندهاي ذهني است كه شما آنها را به طور آگاهانه انجام داده و نسبت به آن هوشياري داريد. به عنوان مثال زماني كه در حال يادگيري رانندگي هستيد، بايد تمام حواس خود را به دنده، پدال‌ها و آينه‌ها معطوف كنيد. اما به مرور زمان ديگر به دنده نگاه نمي‌كنيد. شما مي‌توانيد در شرايط بحراني خودرو را كنترل كرده و حتي حين رانندگي با ديگران نيز صحبت كنيد. رانندگي به ناخودآگاه شما رفته و درآنجا ثبت شده است؛ پس شما براي يادآوري آن نيازي به تمركز و توجه نداريد.
علاوه بر يادگيري و عادت، فرويد معتقد است كه تمام تمايلات سركوب شده از جمله خواسته‌ها، نيازهاي ارضا نشده در كودكي، غرايز و اميال انساني (ميل جنسي، غريزه مرگ، تغذيه و...) در ضمير ناخودآگاه جاي مي گيرند و گهگاهي خود را به صورت اشتباهات گفتاري، لپي و يا درخواب نشان مي‌دهند. او اختلالات رواني را ناشي از همين عقده‌هاي حل نشده‌ي جاي گرفته در ناخودآگاه مي‌داند.
ضمير ناخودآگاه | چرا غرايز به ناخودآگاه تبعيد مي شوند؟
انسان‌ها با كوهي از غرايز و نيازها متولد مي‌شوند؛ غرايزي كه توسط جامعه، خانواده و ارزش‌هاي آنها ممنوع شده و درصورتي كه آنها را ابراز كنند، جريمه خواهند شد. انسان‌ها از بدو تولد براي ترس از تنبيه، فرار از طرد شدن توسط خانواده و جامعه، براي مقبوليت داشتن و براي اينكه بتوانند به بقا ادامه دهند، اين نيازها را سركوب كرده و به ناخودآگاه مي‌فرستند.
ضمير ناخودآگاه | چگونه به ناخودآگاه دسترسي داشته باشيم؟
معمولا دسترسي به ناخودآگاه توسط خود فرد به تنهايي امكان پذير نيست. درمان روانكاوي اصول خود را برپايه بيرون كشيدن عقده‌ها از ناخودآگاه قرار داده است. اما اين فرايند گاهي شديدا آزار دهنده و طولاني مدت بوده و ممكن است فرد سال‌ها درگير آن بماند. اما وقتي درمان اتفاق مي‌افتد، فرد نهايت سلامتي روان خود را به دست خواهد آورد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روانكاوي كليك كنيد.
ذهن انسان به وسيله مكانيسم هاي دفاعي، جلوي ورود محتويات ناخوشايند ناخودآگاه را به هوشياري مي‌گيرد. اين مكانيسم‌ها سعي مي‌كنند كه آرامش و سلامت انسان را حفظ كنند؛ اما در صورت فعاليت بيش از حد، زمينه اختلالات رواني را فراهم مي‌كنند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مكانيسم هاي دفاعي كليك كنيد.
روان درمانگران به وسيله تحليل خواب، هيپنوتيزم و تداعي آزاد سعي دارند كه سدهاي دفاعي ذهن را شكسته و مسائل آزاردهنده‌ي موجود در آن را بيرون بكشند. به اين طريق، تخليه هيجاني ايجاد شده و درمان اتفاق مي‌افتد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه هيپنوتيزم كليك كنيد.
سخن آخر
ضمير ناخودآگاه انسان از قدرت بسيار بالايي برخوردار است و در صورت برقراري ارتباط موثر با آن، مي‌توانيد آرامش رواني خود را تامين كرده و به خودشكوفايي برسيد. جملات مثبت تاثير بسيار زيادي بر روي ناخودآگاه انسان گذاشته و زمينه را بري موفقيت و شادكامي ايجاد مي‌كنند. اما برخي مواقع برقراري ارتباط يا ضمير ناخودآگاه تنها با چند جمله ساده امكان پذير نيست و بايد يك فرد متخصص يا روانشناس بين شما و ضمير ناخودآگاهتان ارتباط برقرار كند. روانشناسان مركز مشاوره حامي هنر زندگي مي‌توانند در اين زمينه شما را ياري كنند.
براي دريافت مشاوره در زمينه ضمير ناخودآگاه و كنترل آن مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: ضمير ناخودآگاه | نحوه كاركرد و راه‌هاي ارتباط با ضمير ناخودآگاه