داروهاي ضد روان پريشي يا آنتي سايكوتيك‌ها عمدتا براي كاهش علائم سايكوز توسط روانپزشك تجويز مي‌شوند و براي درمان اختلالات رواني نيز كاربرد دارند. داروهاي ضد روان پريشي به دو دسته داروهاي نسل اول و نسل دوم تقسيم مي‌شوند كه داروهاي نسل دوم نسبت به نسل اول منجر به عوارض جنسي، عضلاني و حركتي كمتري مي‌شوند اما امكان افزايش وزن با اين داروها بيشتر است. اغلب اين دسته داروها خاصيت درماني نداشته و تنها شدت علائم را كاهش مي‌دهند. به دليل عوارض گوناگون داروهاي آنتي سايكوتيك در دراز مدت، بيمار از خوردن آن‌ها امتناع كرده و نشانه‌هاي بيماري با شدت بيشتري عود مي‌كند. بيماران داراي سايكوز (هذيان و توهم) علاوه بر دارو درماني نياز به روان درماني و كسب مهارت‌هايي جهت حفظ كاركردهاي خود در زندگي دارند. در ادامه به طور كامل داروهاي ضد روان پريشي را توضيح خواهيم داد.
منبع: داروهاي ضد روان پريشي را بيشتر بشناسيم
داروهاي ضد روان پريشي
داروهاي ضد روان پريشي گروهي از داروها هستند كه براي درمان بيماري‌هاي شديد رواني و ساير شرايط عاطفي و رواني مورد استفاده قرار مي‌گيرند. به علاوه براي درمان سكسكه و كاهش درد در برخي روش‌هاي درماني تجويز مي‌شود.
روانپريشي (سايكوز) وضعيتي است كه در آن بيمار ارتباطش با واقعيت را از دست مي‌دهد. اين حالت اغلب شامل توهم و هذيان است. در زماني كه توهم تجربه مي‌شود معمولا بيمار صداهايي مي‌شنود كه در واقعيت وجود ندارد؛ كه به آن توهم شنيداري گفته مي‌شود. در حالي كه هذيان‌هاي بيمار شامل باورها و احساساتي است كه بر اساس واقعيت نبوده و اگر درباره اين باورها با او صحبت كنيد به شدت بر صحت آن‌ها پافشاري خواهد كرد.
داروهاي ضد جنون بر انتقال دهنده‌هاي عصبي مانند دوپامين، نورآدرنالين و سروتونين در مغز تاثير مي‌گذارند. افزايش سطح اين انتقال دهنده‌ها در مغز منجر به تغييرات شناختي مي‌شود. تجويز دارو توسط روان پزشك به شكل قرص يا شربت صورت مي‌گيرد و چند هفته زمان مي‌برد تا اثرات اين داروها مشخص گردد.
براي اطلاع بيشتر در زمينه سايكوز كليك كنيد.
تاثيرات دارو هاي ضد روان پريشي
داروهاي ضد روان پريشي، اختلالات روان پريشي مانند اسكيزوفرني و افسردگي را درمان نمي‌كنند؛ اما اغلب در كاهش و كنترل بسياري از علائم آن‌ها موثر هستند. اين داروها باعث مي‌شوند علائمي كه در ذيل به آن‌ها اشاره كرده‌ايم كنترل و كاهش يافته تا فرد بتواند زندگي خود را با مشكلات كمتري سپري كند.
- توهمات و هذيان‌ها مانند شنيدن صدا و يا هذيان شك و ترديد
- اضطراب و آشفتگي جدي (احساس تهديد)
- گفتار نامفهوم و تفكر ناخودآگاه
- گيجي
- رفتار خشونت آميز يا تهاجمي
- شيدايي (انرژي خيلي زياد كه در اختلال دو قطبي بيشتر مشاهده مي‌شود)
براي اطلاع از درمان اسكيزوفرني كليك كنيد.
استفاده از داروهاي ضد روان پريشي در انواع بيماري ها
اگر چه اسم اين داروها ضد روان پريشي است، اما تنها براي اين اختلالات استفاده نمي‌شود و كاربرد گسترده‌اي در درمان انواع بيماري‌ها دارد. بعضي از بيماري‌هايي كه در درمان آن‌ها از داروهاي ضد روان پريشي استفاده مي‌شود شامل موارد زير هستند.
- اسكيزوفرني(جنون جواني)
- اختلال اسكيزوافكتيو
- برخي از انواع اختلالات دوقطبي
- افسردگي حاد
بعضي از داروهاي ضد روان پريش نيز ممكن است براي درمان اختلالات زير استفاده شود.
- اضطراب شديد (اما فقط در مقادير بسيار كم)
- مشكلات جسمي مانند سكته‌هاي مداوم، مشكلات تعادل و حالت تهوع (احساس درد)
- مشكلات خواب
- اختلال شخصيت مرزي
- رفتارهاي تكانشگري
براي شناخت بيشتر در زمينه اختلال شخصيت مرزي كليك كنيد.
انواع داروهاي ضد روان پريشي و عوارض آن ها
داروهاي ضد روان پريشي به دو دسته نسل اول و دوم تقسيم مي‌شوند. هر دو نوع اين داروها به خوبي عمل مي‌كنند، اما تاثير آن‌ها در شدت عوارض متفاوت است.
داروهاي نسل اول
هالوپريدول: اين دارو بيشتر براي كاهش علائم اختلال اسكيزوفرني، اختلال تورت و تيك‌هاي آوايي تجويز مي‌شود و به صورت قطره، آمپول و قرص نيز موجود است. بايد توجه داشته باشيد كه اين دارو عوارض زيادي نيز با خود به همراه دارد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه هالوپريدول كليك كنيد.
پرفنازين: بيشترين تاثيرات پرفنازين بر قسمت هيپوتالاموس مغز است و براي بيماري‌هايي مثل اسكيزوفرني، اسكيزو افكتيو و اختلال دو قطبي تجويز مي‌شود. اين دارو به صورت قرص و آمپول نيز وجود دارد.
براي اطلاع بيشتر در زمينه داروي پرفنازين كليك كنيد.
تري فلوپرازين: به اشكال قرص و آمپول و براي كاهش علائم هذيان و توهم در اختلال اسكيزوفرني و همچنين براي درمان اضطراب به كار مي‌رود. توجه داشته باشيد كه مصرف طولاني مدت اين دارو مي‌تواند باعث اختلالات جدي مانند اختلال حركتي شود.
براي آشنايي بيشتر در زمينه داروي تري فلوپرازين كليك كنيد.
همچنين ساير داروهاي اين نسل شامل داروهاي دروپرديول، فلوفنازين، تيوريدازين، فلوپنتيكسول، پيموزايدتري، فلوپرازين، كلرپرومازين، تيوتيكسن و پرومتازين است. عوارض جانبي داروهاي نسل اول شامل موارد زير هستند.
- خشكي مفاصل و لرزه در اندام‌ها
- تفكر، درك و احساس آهسته و كند
- بي قراري
- اختلال در عملكرد جنسي
- ديسكينزي (كندي حركتي و حركات غير ارادي)
داروهاي نسل دوم
ريسپريدون: از جمله داروهاي ضد روان پريشي نسل اول است كه براي درمان اسكيزوفرني در بزرگسالي و اوتيسم كودكي به شكل قرص و محلول خوراكي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مهم‌ترين نقش اين دارو اين است كه به ايجاد تعادل رواني در افراد كمك مي‌كند.
براي شناخت بيشتر در زمينه ريسپريدون كليك كنيد.
الانزاپين: الانزاپين تنها به صورت قرص مصرف مي‌شود و براي درمان اختلالات رواني از جمله اسكيزوفرني و دوقطبي كاربرد دارد. همچنين با اين دارو در كنار ساير داروها مي‌تواند به درمان افسردگي كمك كند.
براي آگاهي بيشتر در زمينه داروي الانزاپين كليك كنيد.
قرص آريپيپرازول: اين دارو در درمان علائم بيماري‌هاي رواني مانند اسكيزوفرني، اختلال دوقطبي نوع يك و اختلالات طيف اوتيسم مورد استفاده قرار مي‌گيرد. همچنين اين دارو براي جلوگيري از تغييرات خلق و خو و ايجاد ثبات عاطفي نيز كاربرد دارد.
براي اطلاع بيشتر در زمينه قرص آريپيپرازول كليك كنيد.
همچنين از ديگر داروهاي نسل دوم مي‌توان به بارنوتيل، زوتپين و كلوزاپين اشاره كرد. عوارض نسل دوم داروها به شرح زير است.
- خواب آلودگي و آرامش عمومي
- افزايش وزن
- اختلال عملكرد جنسي
- افزايش خطر ابتلا به ديابت
- لرزش در اندام‌ها (هنگامي كه دوزهاي بالا مصرف مي‌شود)
- ديسكينزي خفيف كه مي‌تواند در سينه‌ها و پاها و همچنين چهره ظاهر شود.
نكته: داروهاي نسل دوم نسبت به نسل اول منجر به عوارض جنسي، عضلاني و حركتي كمتري مي‌شوند اما امكان افزايش وزن با اين داروها بيشتر است. اگرچه اين داروها عوارض جانبي دارند اما تحقيقات نشان داده اند كه فوايد مصرف آن‌ها از عوارضشان بيشتر است. اغلب بيماران به دليل مشكلات جنسي كه با همسر خود دارند مصرف داروها را ترك مي‌كنند، براي بر طرف كردن اين قبيل مشكلات بهتر است زوجين مشاوره جنسي دريافت كنند.
براي اطلاع بيشتر در زمينه مشاوره جنسي كليك كنيد.
تا چه زماني بايد به مصرف داروهاي ضد روان پريشي ادامه داد؟
طول مدت مصرف بستگي زيادي به شرايط بيمار دارد. براي مثال بيمار اسكيزوفرني كه فقط داراي يكي از نشانه‌هاست، 25 درصد احتمال دارد كه دوباره غيرعادي شود. بنابراين استفاده مداوم غير ضروري است. اما در درمان اختلال دوقطبي كه يك وضعيت مداوم است، درمان دارويي همچنان ادامه خواهد يافت.
اگر مصرف دارو قطع شود آن هم در زماني كه متخصص تشخيص به ادامه مصرف داده است؛ نشانه‌ها بازگشت خواهد كرد. معمولا بيماران بعد از مدتي معتقدند ديگر نيازي به مصرف نيست. در حالي كه داروها تنها نشانه‌هاي بيماري را كاهش مي‌دهند و براي آن كه فرد در طولاني مدت عملكردي مطلوب داشته باشد؛ بايد تحت نظر روانشناس و روانپزشك به صورت همزمان باشد.
براي دريافت مشاوره در زمينه داروهاي ضد جنون و ضد روان پريشي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: داروهاي ضد روان پريشي را بيشتر بشناسيم