نبايدها و ممنوعيت‌ها همگي براي انسان‌ها تابو هستند؛ ممكن است شما هم چنين جمله‌هايي را زياد شنيده‌باشيد: «اين كار را نبايد انجام دهي چون هيچوقت در خانواده ما كسي انجام نداده»، «چون در دين ما ممنوع است»، «اين عمل گناه است و تو بايد تنبيه شوي». تمام اين جملات ما را از انجام برخي امور كه آن‌ها را تابو مي‌نامند، منع مي‌كنند. ممنوعيت‌ها قوانيني هستند كه هميشه وجود داشته و شكستن آن‌ها به دغدغه و يك مسئله مهم براي خانواده‌ها و جوامع تبديل شده‌است. تابو مفهومي است كه در عين سادگي، مي‌تواند شديدا پيچيده و مبهم باشد. آگاهي از ريشه‌ي اين ممنوعيت‌ها و پيامدهاي شكستن آن‌ها به شما كمك مي‌كند تا جواب بسياري از سؤالات خود را بيابيد.
منبع: تابو چيست ؟ | آشنايي با ريشه و معني توتم و تابو
تابو چيست؟
تابو به طور كلي به معناي مسائل ممنوعه و حرام است. به عقيده زيگموند فرويد، اين مسائل ممنوعه قديمي‌ترين و كهن‌ترين مجموعه قوانين بشري به حساب مي‌آيند. تابوها قوانين و ممنوعياتي هستند كه تقريبا تمام انسان‌ها طبيعتا تمايل دارند آن‌ها را پنهان كنند و از آن بپرهيزند. در فرهنگ‌هاي مذهبي، تابو به معناي هر چيز يا هر كسي است كه دست زدن و نزديك شدن به آن حرام است و با واژه‌اي مثل نجس و ناپاك از آن‌ها ياد مي‌شود. تابو اما دو معناي متضاد را در بر مي‌گيرد، از يك طرف مفهوم مقدس كه اجازه دست بردن در آن وجود ندارد و ديگري مفهوم اضطراب انگيز، پليد، نجس و خطرناك است.
ريشه تابو از كجا آمده است؟
تابو واژه‌اي است كه از زبان پولينزي، در معناي ممنوعه و حرام به كار مي‌رود. در اين زبان، متضاد واژه تابو، نوآ است. يعني مسئله‌اي كه عادي و معمولي و چيزي كه در دسترس همگان قرار دارد. زيگموند فرويد، روانكاو مشهور اتريشي، در كتاب توتم و تابو نيز همين تعريف را براي تابو آورده است. او تابو را چيزي فراتر از ممنوعيت‌هاي اخلاقي يا مذهبي مي‌داند و معتقد است تابوها به خودي خود قانوني جامع و مستقل هستند.
چرا تابوها را نبايد انجام داد؟
هر كسي معمولا در زندگي خود، رفتارها و افكاري دارد كه گمان مي‌كند نبايد آن‌ها را انجام دهد. افراد اين ممنوعيت‌ها را از والدين، مدرسه و يا جامعه آموخته‌اند و حتي ممكن است خودشان به آن رسيده باشند. افكاري هستند كه در ذهن شما مي‌چرخند، اما شديدا آن‌ها را زننده مي‌دانيد. مثل روابط جنسي با نزديكان درجه يك، خيانت به همسر، شكنجه و... .
شما تابوها را انجام نمي‌دهيد به اين خاطر كه اولا خودتان وجدان آسوده اي داشته باشيد و دوم اينكه از طرف جامعه تنبيه نشويد. اساس كلي تمام ممنوعيت‌ها بر اين است كه براي دريافت مقبوليت و پيشگيري از محروميت‌ها، از انجام يا بيان كردن آن‌ها خودداري شود و يا پنهان بمانند. اما گاه افراد به سمت انجام تابوها تمايل پيدا مي‌كنند و يا دائم به آن‌ها فكر مي‌كنند؛ اينجا است كه تعارضات دروني بين گناه و لذت ذهن و روح را آزار مي‌دهند.
تابوها، تعارض بين هوس و مقاومت
نكته جالب توجه اين است كه انسان‌ها به طور قراردادي تابوها وضع مي‌كنند و خودشان نيز تمايل دارند آن قوانين و تابوهاي خود ساخته را زير پا بگذارند. بسياري از اين قوانين از باورهاي دروني، به خصوص از انسان‌هاي نخستين ناشي مي‌شود. قوانين وضع مي‌شوند تا بقا را تامين كنند، شكستن اين قوانين گناه محسوب مي‌شود. اما هميشه بودند كساني كه با شكستن تابوها، مجازات شده‌اند.
چه چيزهايي تابو است؟
همانطور كه گفته شد تابوها مجموعه‌اي از قوانين و موارد ممنوعه هستند. در پي جريان‌ها و دوره‌هاي تاريخي مختلف تابوهاي گوناگوني شكل گرفته است. از قدرت گرفتن كليسا تا جلوگيري از گسترش جهل و توحش، ارتباط جنسي با اعضاي خانواده، مسائل مربوط به مردگان يا توليد مثل، خوراكي‌ها و... موضوعات متنوع تابوها هستند.
تابو با احساس گناه در ارتباط است و هرچيزي كه باعث احساس گناه شود مي‌تواند تابو باشد. به هرحال تابو بسيار گسترده است اما اگر بخواهيم مختصر بگوييم، چند دسته كلي دارد كه در ادامه شرح داده‌ايم. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه احساس گناه كليك كنيد.
1. تابوهاي اخلاقي
آن دسته از بايدها و نبايدهاي اخلاقي مثل صداقت، خيانت، عدالت، انصاف، شفقت و هر عملي كه در ذهن خيلي از انسان‌ها به خودي خود به عنوان عمل اشتباه شناخته مي‌شود. ممكن است از فرهنگي به فرهنگ ديگر متفاوت باشد اما اين مفاهيم معمولا جهان شمول هستند.
2. تابوهاي اجتماعي
اين تابوها بيشتر به هنجارهاي فرهنگي هر جامعه و هر محيط مربوط مي‌شوند. اين محيط از خانواده تا كشور يا قوميت يا نژاد گسترده است. به عنوان مثال در يك خانواده، بعد از 9 شب به خانه آمدن تابو است. در يك فرهنگ مثل فرهنگ اعراب، ازدواج با پسرعمو و دختر عمو واجب است. در جايي مصرف الكل در خيابان و در جايي پوشش زنان موضوع تابو مي‌شود. رابطه با محارم در دوره‌اي از مصر باستان جزء آداب دربار به حساب مي‌آمد اما اكنون به تابو تبديل شده‌است. انجام تابوهاي اجتماعي، معمولا طرد از محيط و تنبيه را در پي دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه رابطه با محارم كليك كنيد.
3. تابوهاي مذهبي
تابوهاي مذهبي، آن دسته از قوانين و ممنوعياتي هستند كه در هر دين و آييني وجود دارد و مردم خود را به انجام ندادن آن توصيه مي‌كنند. همجنس گرايي در مسيحيت يا اسلام، مصرف خوراكي‌هاي ممنوعه، محدوديت‌ها و قوانين ازدواج، عدم ارتباط با نامحرم در اسلام، عدم ازدواج با نزديكان در مسيحيت و ... برخي از تابوهايي است كه در اديان مختلف وجود دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه همجنس گرايي كليك كنيد.
4. تابوهاي قانوني
تابوهاي قانوني، همان مسائلي است كه امروزه در صورت زير پا گذاشتن آن‌ها برخورد قضايي صورت مي‌گيرد. دزدي، درگيري و آسيب رساندن به ديگران، كلاهبرداري و ... از جمله ممنوعيت‌ها و تابوهاي قانوني محسوب مي‌شوند.
تابوشكني و تابو در دنياي امروز
تعريف قديمي تابو با تعريف امروزي آن متفاوت است. در گذشته بيشتر ناشي از باورهاي مذهبي و اعتقادي بوده است اما امروزه تابو اغلب براي توصيف چيزهايي استفاده مي‌شود كه به لحاظ اجتماعي غير قابل قبول يا بحث برانگيز باشند. برخي از تابوها هميشگي و برخي قابل تغيير است. اين تغييرات به عنوان تابو شكني و هنجار شكني شناخته مي‌شود كه گاهي درست و گاهي اشتباه است. عمده اين تابوها در جامعه امروزي ما، صحبت بي پرده درباره مسائل جنسي بدون توجه به بحث بهداشتي و آموزشي آن، صحبت علني از مصرف مواد مخدر، ارتباط با جنس مخالف، نوع پوشش و... است كه برخي از آن‌ها در گذشته نيز تابو بوده‌اند.
سخن آخر
فرويد در تحقيقات روانكاوانه‌ي خود بيان مي‌كند كه ميان آداب و رسوم مرتبط با تابوها و عوارض بيماري وسواس فكري ارتباط وجود دارد و از اين رو پرداختن بيش از حد و فكر كردن زياد در مورد انجام ندادن ممنوعيت‌ها وتابوها منجر به بروز برخي آسيب‌هاي رواني به خصوص وسواس مي‌شود. از طرفي تابوها بسيار وسوسه‌انگيز هستند و ميل و كشش غريزي و ناآگاهانه‌ي انسان را بر مي‌انگيزانند به همين دليل نياز به مقاومت آگاهانه حس مي‌شود. شما مي‌توانيد براي كاهش تعارضات مرتبط با تابوها و تمايلات دروني از افراد متخصص و روانشناسان حضوري و تلفني كمك بگيريد. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره تلفني فردي كليك كنيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه محدوديت ها و تابوشكني ها مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: تابو چيست ؟ | آشنايي با ريشه و معني توتم و تابو