فشار خون پايين وضعيتي است كه اگر به صورت مزمن باشد، سلامت افراد را به خطر مي‌اندازد؛ چرا كه در اين وضعيت بدن قادر نخواهد بود اكسيژن لازم را تامين كند و عملكرد مغز و قلب مختل مي‌شود؛ در نتيجه حس مي‌كنيد نفس كشيدن برايتان دشوار شده است و دچار سرگيجه مي‌شويد. اما هر شخصي ممكن است در برهه‌اي از زمان دچار افت فشار خون شود، شنيدن يك خبر بد، تغيير حالت از نشسته يا خوابيده به وضعيت ايستاده، مدت زماني بعد از غذا خوردن يا ايستادن طولاني، به طور موقت افت فشار خون ايجاد ميكند. آگاهي از نشانه‌ها و علل ابتلا به فشار خون پايين جهت پيشگيري از آن و اقدامات درماني ضروري است.
منبع: فشار خون پايين | علائم، علل و درمان فشار خون پايين
حد سالم فشار خون پايين
فشار خون مقدار نيرويي است كه توسط خوني كه قلب پمپاژ ميكند به ديواره رگ‌ها وارد مي‌شود. در حالت نرمال حداقل فشار خون 90_60 و حداكثر فشار خون 120_90 ميلي متر جيوه است. اگر فشار خون اندازه گيري شده پايين‌تر از اين اعداد باشد، نشان از وجود مشكل دارد؛ براي مثال اگر فشار خون شما 80/50 (يعني 8 رو 5) باشد، داراي فشار خون پايين هستيد. فشار خون پايين به دنبال افت و كاهش ناگهاني جريان خون به اندام‌هاي بدن رخ مي‌دهد كه منجر به بروز علائم شوك يعني تنفس سريع، ضربان قلب سريع، رنگ پريدگي پوست و... در بدنتان مي‌شود. بالاتر بودن فشار خون از حدود تعيين شده به معناي فشار خون بالا است. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه فشار خون بالا كليك كنيد.
علائم و نشانه‌هاي فشار خون پايين
اگر فشار خون تان پايين است احتمال ابتلا به بيماري‌هاي كليوي، سكته و بيماري قلبي كمتر مي‌شود. فشار خون پايين به دليل موقعيت‌هاي مختلف در هر فردي ممكن است بروز پيدا كند با اين حال تداوم آن به دليل كاهش اكسيژن رساني به اندام‌ها با خطراتي همراه است. در ادامه به بررسي نشانه‌هاي فشار خون پايين مي پردازيم:
1. تپش قلب و تنفس سريع
فشار خون پايين به دليل كاهش جريان خون به سيستم‌هاي حياتي بدن، باعث افزايش تپش قلب مي‌شود. در واقع زماني كه خون كافي به قلب نرسد دچار انقباضات نامنظم مي‌شود. قلب با افزايش ضربان، مي‌خواهد اين كمبود جريان خون و اكسيژن را جبران كند پس تنفس هايتان هم تند و سطحي مي‌شود.
2. فشار خون پايين | ضعف و خستگي
كاهش جريان خون و اكسيژن در اندام‌هاي بدن به خصوص ماهيچه‌ها منجر به احساس ضعف، كمبود انرژي مي‌شود پس زودتر از ديگران احساس خستگي مي‌كنيد.
3. درد قفسه سينه
درصورت ابتلا به فشار خون پايين، به احتمال زياد درد قفسه سينه را تجربه مي‌كنيد چون جريان خون غني از اكسيژن به سرخرگ‌هاي كرونري كاهش مييابد.
4. سرگيجه، تهوع، تاري ديد و بيهوش شدن
زماني كه اكسيژن كافي دريافت نكنيد، دچار سرگيجه مي‌شويد و نمي‌توانيد تعادل خود را حفظ كنيد و حس مي‌كنيد بدنتان بيش از حد سنگين شده است و حالت تهوع و تاري ديد نيز ايجاد مي‌شود. در اثر كاهش فشار خود در مغز، حتي ممكن است بيهوش شويد.
5. كاهش تمركز
مغز براي داشتن عملكرد مناسب به اكسيژن كافي نياز دارد؛ پس فشار خون پايين باعث مي‌شود نتوانيد كاركرد معمول خود را داشته باشيد چون توجه و تمركزتان به شدت كاهش پيدا ميكند. در نتيجه بازدهي كلي شما در امور روزانه تحصيلي، كاري، ورزشي و ... افت شديدي پيدا ميكند.
6. سرد شدن بدن و رنگ پريدگي پوست
اگر بدون دليل مشخص، به طور ناگهاني بدنتان سرد مي‌شود و دچار تعريق مي‌شويد و پوستتان دچار رنگ پريدگي مي‌شود به احتمال زياد به دليل افت فشار خون است.
7. علائم پريشاني و افسردگي
همان طور كه توضيح داديم، فشار خون پايين با افت كاركرد مغز و توانمندي‌هاي شناختي و تمركز همراه است. از آنجا كه مغز نقش مهمي در توليد و ترشح هورمون‌هاي بدن ايفا ميكند، به هم خوردن نظم هرموني مي‌تواند باعث بروز علائم پريشاني يا افسردگي در شما شود. البته به دنبال افت تحصيلي، كاري و عملكرد اجتماعي يك چرخه معيوب ايجاد مي‌شود كه باعث حفظ و تداوم علائم افسردگي مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان افسردگي كليك كنيد.
در پي درمان فشار خون پايين، افسردگي نيز بهبود مييابد؛ اما معمولا چون افسردگي تمام سبك زندگي فرد را تحت تاثير قرار داده است حتي در صورت درمان عوامل جسماني همچنان نياز به دريافت كمك تخصصي براي درمان افسردگي وجود دارد. براي درمان علائم افسردگي مي‌توانيد از مشاوره تلفني فردي كمك بگيريد.
دلايل افت فشار خون
فشار خون پايين به دلايل مختلفي مانند بارداري، از دست دادن آب بدن، مصرف الكل و مواد مخدر، افسردگي، كمبود ويتامين B12، كم خوني، كاهش قند خون و ديابت و... رخ مي‌دهد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مصرف الكل كليك كنيد. برخي ديگر از علل بروز افت فشار خون شامل موارد زير است:
بارداري: در طول دوره بارداري ظرفيت سيستم گردش خون افزايش مييابد و به همين دليل فشار خون افت ميكند. پس از بارداري فشار خون مادر به حالت سابق و طبيعي خود بازمي‌گردد پس جاي نگراني وجود ندارد. براي كسب اطلاعات از فشار خون در بارداري كليك كنيد.
مشكلات قلبي: امكان دارد كه برخي از بيماري‌هاي قلبي همچون نارسايي قلب، مشكلات دريچه قلب، برادي كاردي، حمله قلبي و غيره باعث ابتلا به فشار خون پايين بشوند.
اختلالات غدد درون ريز: برخي از بيماري‌هاي مربوط به غدد درون ريز احتمال ابتلا به فشارخون پايين را افزايش مي‌دهند. از اين موارد مي‌توان به بيماري آديسون، بيماري پاراتيروئيد و قند خون پايين اشاره كرد.
كم آبي: در صورتي كه آب بدن كم باشد احتمال بروز فشارخون پايين افزايش مييابد. ورزش بسيار شديد و مصرف داروهاي ادرارآور از عوامل موثر در كم آبي بدن هستند. كم آبي با نشانه‌هايي همچون خستگي، ضعف، اسهال، استفراغ، ضعف و سرگيجه بروز پيدا ميكند.
خونريزي شديد: در صورتي كه بدن در اثر آسيب جدي، خون زيادي از دست دهد امكان ابتلا به فشار خون پايين به وجود مي‌آيد.
عفونت: در صورت ورود عفونت به جريان خون، شوك سپتيك ايجاد مي‌شود كه يك عارضه بسيار جدي افت فشار خون است.
واكنش آلرژيك: در اثر برخي از محرك‌ها همچون مصرف غذاي خاص، مصرف دارو و نيش حشرات فرد دچار يك واكنش آلرژيك مي‌شود كه با عوارضي همچون خارش، تنگي نفس، كهيرو فشارخون پايين همراه است.
انواع فشار خون پايين
اغلب پزشكان با توجه به علل و يا سايرعوامل تاثيرگذار، فشار خون پايين را به چند دسته تقسيم مي‌كنند. برخي از انواع فشار خون پايين به شرح زير مي‌باشند:
فشار خون وضعيتي
اين فشار خون زماني اتفاق مي‌افتد كه وضعيت خود را از حالت ايستاده، نشته يا درازكش به ناگهان تغيير دهيد. جاذبه باعث مي‌شود كه هنگام ايستادن خون در پاها جمع شود اما به طور معمول بدن با افزايش ضربان قلب و تنگ شدن رگ‌هاي خوني، جريان خون را به سمت مغز برمي‌گرداند. اما در مبتلايان به فشار خون وضعيتي، اين مكانيسم جبران كننده از كار مي‌افتد و فشار خون افت ميكند.
در اثر افت فشارخون مشكلاتي همچون سرگيجه، تاري ديد و بيهوشي اتفاق مي‌افتد. افت فشار خون به دلايل مختلفي همچون كمبود آب بدن، استراحت طولاني مدت، بارداري، ديابت، مشكلات قلبي، سوختگي، گرماي بيش از حد، رگ‌هاي بزرگ واريس و برخي از بيماري‌هاي عصبي رخ مي‌هد.
افت فشارخون بعد از خوردن غذا
اين افت ناگهاني فشار خون بيشتر افراد مسن را تحت تأثير قرار مي‌دهد. خون بعد از صرف غذا به دستگاه گوارش مي‌رود. به طور معمول، بدن ضربان قلب را افزايش مي‌دهد و رگ‌هاي خوني خاصي را محدود ميكند تا به حفظ فشار خون طبيعي كمك كند. اما در بعضي از افراد اين مكانيسم‌ها از بين مي‌روند و منجر به سرگيجه و بيهوشي مي‌شوند. فشار خون بعد از غذا به احتمال زياد در افراد مبتلا به فشار خون بالا يا اختلالات سيستم عصبي اتونوم مانند بيماري پاركينسون تأثير مي‌گذارد. كاهش دوز داروهاي فشار خون و خوردن وعده‌هاي غذايي كم كربوهيدرات به كاهش علائم كمك ميكند.
فشار خون پايين از سيگنال‌هاي مغز معيوب
اين اختلال كه باعث افت فشار خون بعد از ايستادن براي مدت طولاني مي‌شود، بيشتر در جوانان مشاهده شده است. به نظر مي‌رسد كه دليل آن ناسازگاري بين قلب و مغز مي‌باشد. از علائم اين افت فشار مي‌توان به تهوع، سرگيجه و بيهوشي اشاره كرد.
چطور از افت فشار خون پيشگيري كنيم؟
- نوشيدن مايعات به اندازه كافي
- ورزش متناسب با توانايي بدن، به منظور افزايش جريان خون در بدن
- مصرف وعده‌هاي غذايي كمتر و در دفعات بيشتر
- قرار دادن سر خود در سطح كمي بالاتر در موقع خوابيدن
- بلند نكردن اجسام خيلي سنگين
- خودداري از ايستادن‌هاي طولاني مدت
- مصرف آب ليمو، آب نمك، كشمش، چغندر، آب هويج، قهوه، ريشه شيرين بيان و...
درمان فشار خون پايين
_ اغلب براي درمان فشار خون پايين از قرص كلونيدين استفاده مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه قرص كلونيدين كليك كنيد.
_اگر دارويي خاصي مصرف مي‌كنيد بايد به پزشك خود اطلاع دهيد تا در صورت نياز داروي ديگري جايگزين كند.
_اگر فشار خون پايين به دليل از دست دادن آب بدن باشد، درمان به صورت تزريق خون و مايعات درون وريدي تحت نظر پزشك انجام مي‌شود.
_در صورتي كه عفونت عامل افت فشار خون باشد ممكن است آنتي بيوتيك‌هايي تجويز شود.
_آمبولي ريه و ترومبوز وريدي مي‌تواند باعث كاهش فشار خون شود كه در اين صورت درمان با استفاده از رقيق كننده‌ها هپارين يا وارفارين صورت مي‌گيرد.
روش‌هاي خانگي در درمان فشارخون پايين
دريافت ويتامين: ويتامين‌هايي همچون E و B12 در درمان فشارخون پايين بسيار موثر هستند. مواد غذايي همچون بادام، اسفناج، تخم مرغ، شير، پنير و ماهي سرشار از اين ويتامين‌ها هستند. حتي مي‌توانيد با مشورت و تجويز پزشك از مكمل‌هاي دارويي نيز مصرف كنيد.
قهوه: مصرف روزانه دو فنجان قهوه به بهبود فشار خون پايين كمك ميكند. قهوه، آب و شكر را باهم مخلوط كرده و بجوشانيد و پس از كمي سرد شدن، قهوه را ميل كنيد.
چاي سبز: مصرف چاي سبز داغ به همراه عسل بسيار لذت بخش و مطبوع است و درعين حال در درمان فشار خون پايين تاثير مي‌گذارد. توصيه مي‌شود كه روزانه 2 تا 3 بار چاي سبز بنوشيد.
روغن رزماري: شما مي‌توانيد از روغن روزماري براي ماساژ بدن خود استفاده كنيد. براي اين منظور روزماري را با روغن زيتون و روغن نارگيل تركيب كنيد. اضافه كردن روزماري به آب حمام نيز بسيار تاثير گذار است.
آب نمك: محلول آب و نمك را درست كنيد و در صورتي كه با افت ناگهاني فشارخون مواجه شديد آن را بنوشيد.
جينسينگ: تركيب جنسينگ، آب و عسل به درمان فشارخون پايين كمك ميكند. شما مي‌توانيد اين تركيب را 2 تا 3 بار در روز ميل كنيد.
فشار خون پايين | نكته آخر
اگر افت فشار خون با علائمي مانند سردرد، سرفه‌هاي زياد همراه با خلط، سوزش ادرار، تب، مدفوع با رنگ تيره، سو هاضمه و اسهال همراه باشد، بهتر است هر چه سريعتر به پزشك مراجعه كنيد؛ چون بروز اين علائم مي‌تواند به دليل وجود بيماري ديگري باشد كه باعث تشديد اثر افت فشار خون شده است.
براي دريافت مشاوره در زمينه افت فشار خون مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: فشار خون پايين | علائم، علل و درمان فشار خون پايين