بسياري از مادراني كه بارداري اول خود را تجربه مي‌كنند، همواره از متخصصان درباره تعداد تنفس نوزاد و چگونگي آن سوال مي‌پرسند. در واقع از آنجايي كه نوزاد قادر به صحبت كردن از وضعيت بدني خودش نيست، توجه به علائم بدني او اهميت بالايي دارد. در ميان علائم بدني مختلف، تنفس طبيعي نوزاد يكي از نشانه‌هاي سلامت اوست و معمولا تعداد آن از بدو تولد تا 6 ماهگي در هر دقيقه بين 30 تا 60 تنفس است. با اين حال نوزاد ممكن است به دلايل گوناگوني دچار مشكلات تنفسي شود كه والدين و مراقبين كودك بايد به طور ويژه مراقب نوزاد خود باشند و در صورت بروز علائم جدي، سريعا كودك را به اورژانس منتقل كنند. به دليل اهميت تنفس نوزاد، در اين مطلب نكاتي راجع به شرايط مختلف تنفس و راه‌هاي پيشگيري از اين مشكل بيان خواهيم كرد پس همراه ما باشيد.
منبع: تنفس نوزاد | آشنايي با ويژگي‌ها و تعداد طبيعي تنفس نوزاد
اولين تنفس در نوزادان
تنفس نوزاد به عنوان يك فعاليت غريزي و خودكار، بدون نياز به آموزش از همان دوران جنيني در فرد شروع مي‌شود. با اين حال تنفس در محيط درون شكم مادر، با تنفس در محيط بيرون از شكم مادر تفاوت‌هايي دارد. اولين و بارزترين تفاوت اين است كه فضاي داخل شكم مادر از مايع پر شده و ريه‌هاي نوزاد نيز با آن شرايط تطبيق پيدا كرده است. در حالي كه نوزاد پس از تولد، مي‌بايست ريه‌هاي خود را براي فعاليت در محيطي كه گازها در آن حكم‌فرما هستند، آماده كند.
پزشكان معتقدند كه پس از زايمان و با برداشته شدن فشار از روي قفسه سينه نوزاد، شرايط براي خارج شدن مواد مايع از درون ريه نوزاد فراهم مي‌شود. در همين زمان به دليل كاهش غلظت اكسيژن و افزايش غلظت دي اكسيد كربن، مراكز تنفسي در مغز نوزاد فعال شده و به اين ترتيب تنفس در نوزاد به صورت طبيعي شروع خواهد شد.
براي شناخت بيشتر در زمينه نوزاد تازه متولد شده كليك كنيد.
ويژگي‌هاي تنفس نوزاد
1. تعداد تنفس نوزاد
بررسي تعداد تنفس در هر دقيقه يكي از ملاك‌هاي بررسي سلامت فرد در تمام سال‌هاي زندگي است. تعداد تنفس در نوزادان، بيشتر از بزرگسالان است. در حاليكه افراد بالاي 12 سال، نهايتا 20 تنفس در هر دقيقه انجام مي‌دهند، نوزادان از بدو تولد تا 6 ماهگي در هر دقيقه بين 30 تا 60 تنفس انجام مي‌دهند. بالا بودن تعداد تنفس در نوزادان به اين خاطر است كه حجم ريه‌ها در نوزاد كم بوده و آن‌ها نمي‌توانند مانند بزرگسالان در هر تنفس مقدار كافي اكسيژن را دريافت كنند. اين مقدار در شش ماهه دوم سال اول زندگي به 24 تا 30 تنفس در هر دقيقه مي‌رسد و به تدريج از مقدار آن كم شده تا به تنفس بزرگسالي برسد.
2. تنفس شكمي نوزاد
شما براي تنفس مي‌توانيد از قفسه سينه و يا شكم استفاده كنيد. اكثر بزرگسالان به روش سينه‌اي تنفس مي‌كنند و با هربار تنفس قفسه سينه پر و خالي مي‌شود اما نوزادان داراي تنفس شكمي هستند، به همين خاطر در حين تنفس شكم آن‌ها پر و خالي مي‌شود.
3. تنفس همراه با صدا
كوچك بودن مجراهاي بيني در نوزادان باعث مي‌شود كه گاهي تنفس در آن‌ها همراه با صدا باشد. معمولا پيشنهاد مي‌شود كه مادر با دقت به اين صداها گوش دهد. صداهايي كه در اكثر مواقع هنگام تنفس نوزاد مي‌شنويد، مربوط به ريتم طبيعي تنفس وي هستند اما اگر متوجه صداي غير عادي در تنفس وي شديد، به ويژه هنگامي كه در انتهاي هر تنفس نوزاد صداي خرخر مي‌شنويد، بهتر است نسبت به اين مسئله دقت بيشتري به خرج دهيد.
4. وقفه در ريتم تنفس
گاهي اوقات در ريتم تنفس نوزاد متوجه مي‌شويد كه او براي چند ثانيه نفس نمي‌كشد. اين مسئله به ويژه در هنگام خواب نوزاد پيش مي‌آيد و جاي نگراني در ارتباط با آن وجود ندارد. معمولا نوزادان داراي يك ريتم تنفس هستند كه 5 تا 10 ثانيه تنفس سريع داشته و بعد براي چند ثانيه نفس نمي‌كشند.
براي اطلاع بيشتر در زمينه نشانه هاي سلامت نوزاد كليك كنيد.
دلايل ايجاد مشكلات تنفسي در نوزادان
- تولد زودتر از 37 هفته كه باعث مي‌شود نوزادان فرصت شكل گيري كامل اندام‌ها را از دست بدهند.
- وجود دود مواد مخدر يا هرگونه آلودگي ديگر در اطراف كودك
- مشكلات و بيماري‌هاي دوران بارداري
- بارداري‌هاي دو قلو يا بيشتر
- سابقه ژنتيكي ابتلا به بيماري‌هاي تنفسي
راه‌هاي پيشگيري از بروز مشكلات تنفسي در نوزاد
- بهترين حالت براي خواباندن كودك اين است كه او را به پشت بخوابانيد. در اين حالت احتمال بروز مشكلات تنفسي براي نوزاد كمتر است.
- اسباب بازي‌هاي ريز و يا نرم و به طور كلي هر وسيله اضافه را از محيط خواب كودك دور نگه داريد.
- دود سيگار، تنباكو، اسپند و يا هرگونه دود و گرد و غبار ديگر را از فرزندتان دور نگه داريد، وجود آلودگي‌هاي ناشي از دود، به ويژه دود سيگار باعث ايجاد مشكلاتي نظير قطع تنفس در نوزاد مي‌شود.
- تا جاي ممكن اجازه دهيد زايمان به صورت طبيعي و پس از رشد كامل دستگاه تنفس و ساير اعضاي بدن نوزاد اتفاق بيفتد. تولدهاي زودهنگام، مشكلات بسياري را براي نوزاد ايجاد خواهد كرد.
براي اطلاع بيشتر در زمينه مراقبت از نوزاد كليك كنيد.
علائمي كه در صورت مشاهده بايد به پزشك مراجعه كنيد
- سستي و لختي در نوزاد به گونه‌اي كه احساس كنيد عضلات و اندام‌هاي بدن وي، قوام هميشگي را ندارند.
- سفت و خشك شدن بدن نوزاد
- وجود هرگونه كبودي در صورت يا بدن نوزاد، به ويژه در لب‌ها
- احساس خرخر كردن در تنفس
- زماني كه نوزاد حالت عق زدن دارد
- سريع شدن تنفس نسبت به ريتم عادي، براي مثال بيش از 60 تنفس در كودكان يك تا شش ماهه
- طولاني‌تر شدن وقفه‌هاي تنفسي از 10 ثانيه
- هنگامي كه كودكتان با انجام فعاليت‌هاي بدني ساده و معمولي به نفس نفس مي‌افتد
- پهن شدن بيني نوزاد به دليل تلاش زياد براي تنفس
در صورت مشاهده هر يك از اين علائم فورا با اورژانس تماس گرفته و يا كودك را به درمانگاه برسانيد. معمولا توصيه مي‌شود كه با اورژانس تماس بگيريد. راهكارهاي ارائه شده توسط اپراتور، مي‌تواند تا پيش از رسيدن كمك‌هاي تخصصي تا حد زيادي به نوزاد شما كمك كند. در كنار اين مسئله شما بايد بتوانيد در كنار آرام كردن خود و دوري از استرس، نوزادتان را نيز آرام كرده و مراقب او باشيد. از آن جايي كه ممكن است اين اتفاق براي كودك بازهم اتفاق بيفتد بهتر است با مشاوره كودك در ارتباط باشيد تا بتوانيد بهتر شرايط كودك را كنترل كنيد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد.
سوالات متداول
- ويژگي‌هاي تنفس در نوزادان چيست؟
كودك در هر دقيقه بين 30 تا 60 بار تنفس دارد. اين تنفس‌ها به صورت شكمي بوده و ممكن است همراه با صدا باشد. همچنين وجود وقفه‌هاي 10 ثانيه‌اي كه در آن كودك نفس نمي‌كشد طبيعي است.
- چه نشانه‌هايي در تنفس كودك نياز به توجه جدي دارد؟
صداي خرخر، كبودي رنگ لب، يا پوست بدن نوزاد، وقفه‌هاي بيش از 10 ثانيه و يا حالت عق زدن در كودك از جمله نشانه‌هايي است كه بايد به آن توجه جدي شود.
براي دريافت مشاوره در زمينه تنفس نوزاد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع: تنفس نوزاد | آشنايي با ويژگي‌ها و تعداد طبيعي تنفس نوزاد