قبل از سقط جنين چه علائم و عوارضي را بايد در نظر گرفت؟ معمولا هر مادر باردار تمام تلاش خود را مي‌كند كه نوزاد سالمي را به دنيا بياورد. با وجود اين هميشه درصدي از بارداري‌ها با خطر سقط جنين همراه بوده است. گاهي سقط‌ها به طور اتفاقي در اثر آسيب‌هاي ايجاد شده اتفاق مي‌افتد، اما گاهي زنان به دلايل مختلف انتخاب مي‌كنند كه كودك خود را به دنيا نياورند. بر اساس آمارها اقدام براي سقط جنين در ميان زنان باردار در طول سال‌هاي اخير رو به افزايش بوده است. به اين ترتيب شناخت دلايل و تبعات آسيب‌هاي احتمالي سقط جنين بسيار حائز اهميت است. با اين حال بسياري از زنان با وجود آگاهي از عوارض سقط جنين باز هم اقدام به اين كار مي‌كنند، اما با يك دوگانگي در تصميم گيري مواجه مي‌شوند. زوجين براي حل اين تعارضات از خدمات مشاوره خانواده مي‌توانند استفاده نمايند.
منبع: سقط جنين | عوارض و دلايل سقط جنين
قبل از سقط جنين چه علائم و عوارضي را بايد در نظر گرفت؟ معمولا هر مادر باردار تمام تلاش خود را مي‌كند كه نوزاد سالمي را به دنيا بياورد. با وجود اين هميشه درصدي از بارداري‌ها با خطر سقط جنين همراه بوده است. گاهي سقط‌ها به طور اتفاقي در اثر آسيب‌هاي ايجاد شده اتفاق مي‌افتد، اما گاهي زنان به دلايل مختلف انتخاب مي‌كنند كه كودك خود را به دنيا نياورند. بر اساس آمارها اقدام براي سقط جنين در ميان زنان باردار در طول سال‌هاي اخير رو به افزايش بوده است. به اين ترتيب شناخت دلايل و تبعات آسيب‌هاي احتمالي سقط جنين بسيار حائز اهميت است. با اين حال بسياري از زنان با وجود آگاهي از عوارض سقط جنين باز هم اقدام به اين كار مي‌كنند، اما با يك دوگانگي در تصميم گيري مواجه مي‌شوند. زوجين براي حل اين تعارضات از خدمات مشاوره خانواده مي‌توانند استفاده نمايند.
منبع: سقط جنين | عوارض و دلايل سقط جنين
سقط جنين
معمولا سقط جنين در ماههاي اول بارداري و تا قبل از هفته 13 اتفاق مي‌افتد و احتمال آن در زناني كه سابقه سقط داشته‌اند بيشتر است. از نشانه‌هاي اوليه مي‌توان به خونريزي كم و گرفتگي عضلات شكمي اشاره كرد. سقط جنين به دو نوع عمدي و خود به خودي اتفاق مي‌افتد. در سقط جنين عمدي فرد به طور آگاهانه نسبت به سقط كردن جنين اقدام مي‌كند و در سقط خودبه خودي حادثه، ضربه، دلايل زيستي و يا سقط به طور اتفاقي جنين را از بين مي‌برد.
دلايل سقط جنين خودبخودي
1. ناهنجاري كروموزمي
كروموزم يك ساختار بسيار كوچك در بدن انسان است كه مسئوليت حمل ژن‌ها را برعهده دارد. هر انساني دو جفت كروموزوم دارد كه يكي را از پدر و ديگري را از مادر مي‌گيرد. برخي مواقع در هنگام لقاح يكي از كروموزوم‌ها دچار ناهنجاري شده و در نتيجه سقط جنين اتفاق مي‌افتد.
2. مشكلات رحمي
نارسايي گردنه رحم مي‌تواند باعث سقط جنين شود. سقط ناشي از نارسايي گردنه رحم معمولا در سه ماهه دوم اتفاق مي‌افتد چراكه با بزرگ شدن جنين، رحم توان نگه داري آن را نخواهد داشت. ناهنجاري گردنه رحم از طريق جراحي قابل درمان است.
3. بيماري
برخي از بيماري‌ها همچون ديابت و تيروئيد بدن مادر را ضعيف كرده و محيط نامناسبي براي رشد جنين به وجود مي‌آورند. رشد جنين در اين شرايط بسيار سخت بوده و در نهايت امكان سقط بالا مي‌رود.
4. سندروم تخمدان پلي كيستيك
در اثر وجود اين سندروم، سطح هورمون تستسترون در بدن افزايش يافته و قاعدگي و تخمك گذاري نامنظم مي‌شوند. اين سندروم امكان سقط جنين را افزايش مي‌دهد. مصرف برخي داروها همچون داروي ضد ديابت خطر سقط را كم مي‌كند.
5. عفونت‌هاي باكتريايي
برخي باكتري‌هاي مضر در بدن انسان و در قسمت ناحيه تناسلي وجود دارد كه باعث افزايش خطر سقط جنين مي‌شوند. از اين باكتري‌ها مي‌توان به مايكوپلاسما هومينيس و اوراپلاسما اوراليتيكوم اشاره كرد. اين باكتري‌ها لايه رحم را تحريك كرده و منجر به سقط مي‌شوند.
6. مصرف الكل، مواد مخدر و سم‌هاي محيطي
سيگار و مواد مخدر، باعث مشكل در جفت شده و مانع از رسيدن خون به جنين مي‌شوند. الكل و سموم آلوده محيطي نيز خطر سقط جنين را تا حد بسيار زيادي افزايش مي‌دهند.
براي اطلاع بيشتر در زمينه عوارض مصرف سيگار و الكل در بارداري كليك كنيد.
همچنين براي اطلاع از راه هاي كنار آمدن با مرگ نوزاد كليك كنيد.
7. حاملگي خارج رحم
در صورتي كه جنين در مكاني به غير از رحم شكل گرفته و رشد كند به آن حاملگي خارج رحم گفته ميشود. به طور معمول جنين در لوله فالوپي (مسير حمل تخمك تا تخمدان) لانه گزيني كرده و در اين قسمت شروع به رشد مي‌كند. اما اين حاملگي بسيار خطرناك است و با توجه به اينكه راهي براي جابجايي جنين وجود ندارد، پزشك مجبور به اتمام بارداري و سقط جنين ميشود. براي تشخيص حاملگي خارج رحم روش‌هاي متعددي وجود دارد كه از آن‌ها مي‌توان به معاينه باليني، آزمايش خون، آزمايش ادرار و سونوگرافي اشاره كرد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه بارداري خارج رحم كليك كنيد.
دلايل سقط جنين عمدي
در طول سال‌هاي اخير ميزان سقط‌هاي عمدي جنين افزايش يافته است. عوامل موثر براي انتخاب مادران به سقط جنين شامل مواد زير است.
- وضعيت نامطلوب اقتصادي و معيشتي
- اختلافات در رابطه و ازدواج‌هاي ناخواسته
- بارداري در روابط مخفيانه و ممنوعه
- انتخاب زنان براي اشتغال و پيشرفت
- اعتياد همسر به مواد مخدر
- احتمال بيماري و يا مشكل ژنتيكي در جنين
- طبقه اجتماعي و عدم آگاهي از راه‌هاي پيشگيري
براي آگاهي بيشتر در زمينه مواد مخدر و راهكارهاي موجود در زمان بارداري ناخواسته كليك كنيد.
روش‌هاي مختلف انجام سقط جنين
براي سقط جنين روش‌هاي متعددي وجود دارد كه با توجه به شرايط، مرحله بارداري، سابقه پزشكي و ترجيح پزشك مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
1. سقط جنين با دارو
داروهايي همچون ميفپريستون و ميزوپروستول براي سقط جنين مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين داروها مصرف خوراكي داشته و با تاثير بر هرومون پروژسترون، بارداري را پايان مي‌دهند. از عوارض جانبي سقط جنين با دارو مي‌توان به حالت تهوع و استفراغ، خونريزي و درد لگن اشاره كرد. در مواقع بسيار نادر، سقط جنين با دارو به خوبي انجام نشده و در نتيجه نوزاد دچار نقص ميشود.
براي آگاهي بيشتر در زمينه قرص ميزوپروستول كليك كنيد.
2. تحريك قاعدگي
اين روش براي سقط جنين در هفته‌هاي اول بارداري است. به اين صورت كه يك لوله كوچك وارد رحم شده و بافت بارداري داخل رحم تخليه ميشود. براي كاهش درد و اضطراب در حين جراحي از داروهاي بي حسي استفاده ميشود. اين جراحي تقريبا 15 دقيقه طول كشيده و براي اتمام سقط ناقص نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
3. اتساع و كورتاژ
با استفاده از وسايل جراحي مخصوص، دهانه رحم باز شده و بافت حاملگي از بين مي‌رود. براي اطمينان از خارج شدن تمام بافت نيز از ساكشن استفاده ميشود. هرچه اين روش زودتر انجام شود بهتر و ايمن‌تر است چرا كه دهان رحم كمتر باز ميشود.
4. اتساع و تخليه
اين روش نيز مانند روش قبلي است اما با اين تفاوت كه ابزارهاي جراحي بزرگ‌تر بوده و دهانه رحم بيشتر باز ميشود. براي تخليه تمام بافت از ابزار مكش به همراه فورسپس استفاده ميشود. اتساع و تخليه يك روش سقط جنين رايج در هفته‌هاي 14 تا 21 بارداري است. زمان جراحي در اين روش نسبت به ساير روش‌ها بيشتر است.
5. هيستروتومي شكم
در اين روش شكم مادر به وسيله برش باز شده و به اين صورت جنين خارج ميشود. اين روش بسيار نادر است اما در صورت لزوم مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در جراحي هيستروتومي مادر به طور كامل بيهوش ميشود.
انواع سقط جنين و دلايل آن
انواع مختلفي از سقط وجود دارد كه با توجه به مرحله بارداري اتفاق مي‌افتند. انواع آن شامل موارد زير هستند.
1. بارداري شيميايي
در صورتي كه در مرحله اوليه بارداري جنين دچار اختلال شود، به آن بارداري شيميايي مي‌گويند. در اين بارداري سقط بسيار زودهنگام و تا قبل هفته پنجم اتفاق مي‌افتد. شايع ترين دليل بارداري شيميايي ناهنجاري كروموزومي در تخم بارور شده است. از علائم اين نوع سقط مي‌توان به خونريزي (كمي سنگين‌تر از ساير قاعدگي‌ها) اشاره كرد.
2. عدم رشد تخمك
اين سقط نيز در روزهاي اول بارداري است به طوري كه معمولا خود زن متوجه بارداري‌اش نمي‌شود. در اين وضعيت تخمك بارور شده اما جنين به خوبي رشد نمي‌كند. در نتيجه تخمك دچار آسيب شده و رشد با اختلال مواجه ميشود. به اين نوع، بارداري پوچ نيز گفته ميشود. پس از تشخيص بارداري پوچ و سقط لازم است كه فرايند انبساط و كورتاژ انجام شده و رحم به طور كامل تميز شود.
3. سقط جنين از دست رفته
در اين نوع سقط، جنين خيلي زود از بين مي‌رود اما بافت بارداري همچنان باقي مي‌ماند. به طوري كه زن علائم بارداري را حس كرده و دچار دردهاي شكمي ميشود. در نتيجه بايد كورتاژ انجام شود تا بافت بارداري به طور كامل از بدن خارج گردد.
4. سقط جنين تهديد كننده
خونريزي واژينال در هفته اول بارداري اتفاق مي‌افتد و علائم شايع سقط همچون كمردرد و گرفتگي عضلات نيز رخ مي‌دهند. اما اين نشانه‌ها به معني سقط جنين نيست. در صورت بروز اين علائم، پزشك شما را معاينه كرده و در صورت تشخيص سقط جنين تهديد كننده، نظارت‌هاي شديدي اعمال مي‌كند تا فرايند بارداري به خوبي اتمام يابد.
5. اجتناب ناپذير
در اين سقط خونريزي شديد و دردهاي شكمي اتفاق مي‌افتد. سقط جنين اجتناب ناپذير به اين معني است كه فرايند آن شروع شده و براي جلوگيري از سقط كاري نمي‌توان انجام داد.
6. سقط جنين ناقص
دهانه رحم باز شده و بخشي از بافت جنين از آن خارج ميشود. اگر تا مدت‌ها پس از سقط، خونريزي شديد و دردهاي انقباضي در ناحيه زير شكم وجود داشت، احتمال سقط ناقص زياد است. آزمايش فراصوت راهي براي تشخيص اين نوع سقط است.
7. سقط جنين كامل
تمام بافت بارداري از رحم خارج شده و سقط به طور كامل انجام ميشود. اين سقط با خروج بافت از رحم، خونريزي و درد همراه است اما نشانه‌ها به سرعت از بين رفته و بهبود مي‌يابند. با انجام سونوگرافي مي‌توان سقط كامل را تاييد كرد.
8. بارداري مولار
اين بارداري نادر و غير معمول است به طوري كه طي آن هر دو كروموزوم جنين از پدر بوده و جفت به طور طبيعي شكل نمي‌گيرد. در اين بارداري جفت از چندين كيست شبيه به خوشه انگور تشكيل ميشود. نوع ديگر آن بارداري مولار جزئي است كه كوروموزم‌هاي كمي از مادر وجود دارد اما بازهم تامين كننده اصلي، كروموزوم‌هاي پدر است.
9. شرايط محيطي
شرايط زندگي مادر و عادت‌هاي غذايي او ممكن است باعث سقط جنين شود. اين شرايط مخصوصا در سه ماهه دوم بارداري بسيار تاثيرگذار است. ورزش، كار و رابطه جنسي باعث سقط نمي‌شود اما در صورتي كه كار مادر در محيط آلوده يا در معرض تشعشعات باشد، امكان سقط وجود خواهد داشت.
عوارض سقط جنين
خونريزي شديد
تعداد كمي از زنان پس از سقط، خونريزي بيش از حد دارند. خونريزي در حد معمول بعد از سقط طبيعي است، اما اگر بيش از حد باشد بايد حتما به پزشك مراجعه شود. از نشانه‌هاي از دست دادن خون زياد مي‌توان به رنگ پريدگي، سرگيجه، سرد بودن پوست و افزايش ضربان قلب اشاره كرد.
عفونت
يكي از عوارض سقط جنين عفونت است. حدود سه درصد از زنان پس از سقط دچار عفونت مي‌شوند. عفونت مي‌تواند به دليل باقي ماندن برخي مواد در رحم اتفاق بيافتد. برخي نشانه‌هاي عفونت شامل خونريزي شديد و دردهاي انقباضي به مدت بيش از دو هفته، تب و لرز و ترشحات واژينال بدبو است. عفونت رحم مي‌تواند خطرناك باشد اما با آنتي بيوتيك قابل درمان است.
چسبندگي داخل رحمي
گاهي در اثر كورتاژ، عفونت بافت‌هاي اسكار يا زخم داخل رحم ايجاد ميشود كه منجر به چسبندگي داخل رحم مي‌گردد. اين حالت به ندرت اتفاق مي‌افتد. اگر چسبندگي‌ها در رحم باقي بماند احتمال خطر سقط در بارداري بعدي وجود دارد. بارزترين نشانه چسبندگي داخل رحم وجود قاعدگي‌هاي نامنظم است. در صورت قطع يا تاخير بيش از حد قاعدگي به پزشك مراجعه كنيد. پس از تشخيص اين سندروم، معمولا چسبندگي با جراحي از رحم خارج مي شود و پس از جراحي امكان بارداري مجدد وجود دارد.
سقط جنين‌هاي مكرر
يكي از مشكلاتي كه در موارد كمي ايجاد ميشود تكرار در سقط جنين است. سقط مكرر در حدود يك درصد از جمعيت رخ مي‌دهد. دلايل سقط مكرر مي‌تواند مواردي از قبيل مشكلات هورموني و رحم، چسبندگي رحم، اختلالات كروموزومي و ... باشد. در صورتي كه بيش از دو بار سقط داشتيد حتما به پزشك مراجعه كنيد.
افزايش خطر مرگ
در اثر سقط عمدي جنين احتمال مشكلاتي مثل خونريزي‌هاي شديد، عفونت‌هاي خطرناك، آمبولي و مشكلات بيهوشي بيشتر ميشود كه اين عوارض مي‌تواند براي مادر بسيار خطرناك باشد.
سرطان
احتمال ايجاد سرطان سينه و سرطان دهانه رحم و تخمدان در مادراني كه جنين را سقط مي‌كنند، بيشتر ميشود. از دلايل ايجاد آن تجمع بافت‌هاي مربوط به بارداري در رحم، و تغييرات غير طبيعي هورموني است.
افسردگي
طبيعتا پس از سقط مادران دچار احساسات منفي و غم و اندوه فراواني خواهند شد. اما گاهي اين مشكلات به حدي است كه افسردگي ايجاد ميشود. برخي علائم افسردگي شامل بي‌علاقگي، كاهش لذت و انرژي، تغييرات وزن و ميزان خواب، عدم تمركز و مشكل تصميم گيري و در موارد شديدتر افكار خودكشي است. افسردگي در اثر سقط مي‌تواند بسيار رنج آور باشد و در صورت درمان نشدن آسيب‌هاي زيادي مي‌تواند به دنبال داشته باشد. در صورتي كه سقط به طور انتخابي انجام شود، مادران معمولا با احساس گناه بسيار نسبت به اين موضوع و احساس بي‌ارزشي مواجه مي شوند كه مي‌تواند منجر به ايجاد يا تداوم احساس افسردگي در آن‌ها شود.
براي اطلاع بيشتر در زمينه افسردگي و علائم افسردگي كليك كنيد.
مشكلات اضطرابي
بسياري از زنان پس از تجربه سقط ، اضطراب‌هاي زيادي را تجربه مي كنند. اين اضطراب مي‌تواند بر زمينه‌هاي مختلف زندگي مثل روابط عاطفي و روابط زناشويي تاثير بگذارد. يكي از عوارضي كه تعداد اندكي از زنان را درگير مي‌كند، اختلال استرس پس از سانحه است كه در آن فرد در اثر تجربه يك رويداد آسيب زا، مشكلات زيادي مانند استرس زياد، گوش به زنگي و كابوس را تجربه مي‌كند. به طور كلي اختلالات اضطرابي و استرس مي‌تواند بسيار مشكل ساز باشند و در صورت شديد و طولاني شدن بهتر است با متخصص سلامت روان مشورت شود.
چند نكته مهم در مورد سقط جنين
_ به طور معمول سقط جنين در اثر مرگ غيرطبيعي و ناگهاني جنين اتفاق مي‌افتد.
_ رابطه جنسي و تمرينات ورزشي منجر به سقط در ماههاي اول نمي‌شوند.
_ از دلايل شايع سقط مي‌توان به مشكلات هورموني، بيماري مادر، عفونت و قرار گرفتن در معرض تشعشع اشاره كرد.
_ احتمال سقط در زنان بالاي 35 سال بيش از سنين ديگر است.
_ خانم‌هايي كه سابقه چند سقط جنين داشته‌اند، بايد تحت مراقبت پزشك قرار گيرند.
براي اطلاعات بيشتر در زمينه روابط زناشويي كليك كنيد.
اقدامات بعد از سقط جنين
1_ پس از سقط لازم است كه دوره‌هاي معاينه پزشكي به خوبي رعايت شود. معاينات پزشكي براي اطمينان از خروج كامل بافت حاملگي و كاهش مشكلات پس از سقط انجام مي‌گيرد.
2_ بهتر است كه تا دو هفته بعد از جراحي رابطه جنسي نداشته باشيد تا خطر عفونت و خونريزي از بين برود.
3_ با دستور پزشك و در صورت نداشتن عارضه جانبي، مي‌توانيد فعاليت‌هاي روزانه خود را انجام دهيد.
4_ درد شكم و لگن و خونريزي تا چند هفته بعد از سقط طبيعي است.
براي آگاهي بيشتر در زمينه بارداري بعد از سقط كليك كنيد.
براي دريافت مشاوره در زمينه سقط جنين مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.